Πως θα δηλωθούν οι αποδείξεις στις δηλώσεις του 2018 – Πλήρης οδηγός για το αφορολόγητο

Σύνταξη – επιμέλεια

Κωνσταντίνος  Κουλογιάννης
Χαράλαμπος Καλόσακας
Στην ΠΟΛ.1068/2018 η οποία δημοσιεύθηκε χθες στο ΦΕΚ αναφέρεται εκτός των άλλων και ο τρόπος με τον οποίο θα λειτουργήσουν οι κωδικοί 049-050 σχετικά με τις αποδείξεις οι οποίες είναι απαραίτητες για το “κτίσιμο” του αφορολόγητου ποσού των μισθωτών-συνταξιούχων-αγροτών.

Παραθέτουμε έναν πλήρη οδηγό σχετικά με τι ισχύει για τις αποδείξεις, τον τρόπο και την συλλογή αυτών, καθώς και τη συμπλήρωση των σχετικών κωδικών στο έντυπο Ε1 του φορολογικού έτους 2017.

■  Πως απεικονίζονται τα ποσά των αποδείξεων στην ηλεκτρονική εφαρμογή του εντύπου Ε1

■  Συμπλήρωση δήλωσης Ε1

Στους κωδικούς 049-050 «Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών», αναγράφονται τα χρηματικά ποσά που καταβλήθηκαν για τη διατήρηση της μείωσης φόρου σύμφωνα με το  άρθρο 16 του ν.4172/2013.

Ο φορολογούμενος απαιτείται να έχει πραγματοποιήσει τις δαπάνες αυτές στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ. και να τις έχει εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όπως ενδεικτικά κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες -prepaid cards), μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του ν. 3862/2010 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e- banking), ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet κλπ.), το ελάχιστο ποσό των οποίων προσδιορίζεται ως ποσοστό του φορολογητέου εισοδήματός του, σύμφωνα με την ακόλουθη κλίμακα:

Εισόδημα (σε ευρώ)	Ποσοστό ελάχιστης δαπάνης με ηλεκτρονική συναλλαγή και μέσα πληρωμής με κάρτα (προοδευτική εφαρμογή)
1-10.000	10%
10.000,01-30.000	15%
30.000,01 και άνω	20% και μέχρι 30.000 ευρώ

 

Οι παραπάνω κωδικοί δεν προσυμπληρώνονται από τη φορολογική Διοίκηση, αλλά οι ίδιοι οι φορολογούμενοι υπολογίζουν το σύνολο και το αναγράφουν.

Προς διευκόλυνση του υπολογισμού αυτού, η Φορολογική Διοίκηση αναρτά την ηλεκτρονική πληροφόρηση που έχει στη διάθεσή της και οι φορολογούμενοι έχοντας οι ίδιοι το βάρος της απόδειξης, αναγράφουν αυτά που πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Οι κωδικοί θα είναι κενοί, απλά θα υπάρχει η ηλεκτρονική πληροφόρηση για τον κωδικό αυτό (σ.σ. κάτι αντίστοιχο με τους κωδικούς που αφορούν στους τόκους καταθέσεων ημεδαπής).

Να τονίσουμε ότι σε περίπτωση που ο υπόχρεος υποβολής δήλωσης βάσει του ποσού που αναγράφεται στον οικείο κωδικό του Ε1 δεν καλύπτει το απαιτούμενο ποσό αποδείξεων, ενώ η σύζυγός του το υπερακαλύπτει, τότε το σύστημα αυτομάτως θα κάνει τον επιμερισμό έτσι ώστε να έχουν αμφότεροι τη σχετική μείωση.

Δαπάνες οι οποίες έχουν μεν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής αλλά δεν περιλαμβάνονται στην αναρτώμενη πληροφόρηση, συμπεριλαμβάνονται εφόσον πληρούν τις ίδιες προϋποθέσεις και αποδεικνύονται από τον φορολογούμενο με κάθε πρόσφορο μέσο.

Σε περίπτωση που κάποια από τα δικαιολογητικά που αφορούν δαπάνες διατήρησης μείωσης φόρου, έχουν κατατεθεί στον εργοδότη του φορολογούμενου ή στο ασφαλιστικό ταμείο/ ασφαλιστική εταιρία που είναι ασφαλισμένος, προκειμένου να αποζημιωθεί για την πραγματοποίηση αυτών των δαπανών, λαμβάνεται υπόψη μόνο το τυχόν μέρος της δαπάνης που επιβαρύνθηκε ο ίδιος ο φορολογούμενος.

Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων δαπανών αποτελούν οι φαρμακευτικές, οι δαπάνες για την αγορά ορθοπεδικών ειδών (νάρθηκες, κηδεμόνες, υποδήματα κλπ.), αναλώσιμων νοσηλευτικών υλικών, αναπηρικών βοηθητικών οργάνων (πατερίτσες, αναπηρικά αμαξίδια, στρώματα κατάκλισης κλπ.), ειδικών μηχανημάτων (νεφελοποιητές, συσκευές αναρρόφησης, φιάλες οξυγόνου κλπ.), οι δαπάνες για έξοδα μετακίνησης και διαμονής των ασφαλισμένων, οι δαπάνες για νοσήλια, οι δαπάνες για βρεφονηπιακούς σταθμούς κλπ., όταν δεν καλύπτονται στο σύνολό τους από εργοδότες, ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες δύναται να χρησιμοποιηθούν από τους φορολογουμένους, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποτελούν δαπάνες που εκπίπτουν με βάση άλλη φορολογική διάταξη.
Προκειμένου να ληφθούν αυτά τα ποσά υπόψη, απαιτείται βεβαίωση του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ή της ασφαλιστικής εταιρίας από την οποία να προκύπτουν τα ακόλουθα:
α) Τα στοιχεία του προσώπου για το οποίο καταβλήθηκε η δαπάνη,
β) Ο τρόπος εξόφλησης και το συνολικό ποσό της δαπάνης, για το οποίο υποβλήθηκαν δικαιολογητικά,
γ) Ο αριθμός και η ημερομηνία της απόδειξης παροχής υπηρεσιών ή της απόδειξης λιανικής πώλησης στην οποία αναγράφεται το ποσό της δαπάνης,
δ) Το ποσό της δαπάνης που καλύφθηκε από τον εργοδότη ή το ασφαλιστικό ταμείο ή την ασφαλιστική επιχείρηση και
ε) Το υπόλοιπο ποσό της δαπάνης με το οποίο επιβαρύνεται ο φορολογούμενος.

Στην περίπτωση που η βεβαίωση εκδοθεί κατά το επόμενο έτος από το έτος που κατεβλήθησαν οι δαπάνες, είτε υποβάλλεται τροποποιητική δήλωση βάσει του άρθρου 19 του ν.4174/2013 για το έτος που κατεβλήθησαν, είτε δηλώνονται για να εκπέσουν στο έτος χορήγησης της βεβαίωσης.

 

■ Δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη

Οι δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών που λαμβάνονται υπόψη για τη διατήρηση της μείωσης του φόρου είναι αυτές που ορίζονται με τις διατάξεις του άρθρου 2 της ΠΟΛ.1005/2017 Απόφασης του Διοικητή ΑΑΔΕ, όπως ισχύει.

Ειδικότερα:

Οι δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών λαμβάνονται υπόψη, εφόσον περιλαμβάνονται στις ακόλουθες ομάδες του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ.:

Ομάδα 1 (Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά)
Ομάδα 2 (Αλκοολούχα ποτά και καπνός)
Ομάδα 3 (Ένδυση και υπόδηση)
Ομάδα 4 (Στέγαση), εξαιρουμένων των ενοικίων
Ομάδα 5 (Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες)
Ομάδα 6 (Υγεία)
Ομάδα 7 (Μεταφορές), εξαιρουμένης της δαπάνης για τέλη κυκλοφορίας και της αγοράς οχημάτων, πλην των ποδηλάτων
Ομάδα 8 (Επικοινωνίες)
Ομάδα 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), εξαιρουμένης της αγοράς σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών
Ομάδα 10 (Εκπαίδευση)
Ομάδα 11 (Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια)
Ομάδα 12 (Άλλα αγαθά και υπηρεσίες)

Εξαιρούνται τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων και γενικά οι δαπάνες που δεν είναι καταναλωτικές και ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνονται στους παραπάνω δείκτες. Τέτοιες είναι ενδεικτικά οι δαπάνες για αγορά κατοικίας, πληρωμή φόρων, δόσεις στεγαστικών δανείων, αγορά επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).

Σημειώνεται ότι ειδικά για τους λογαριασμούς ΔΕΚΟ που είναι σε όνομα διαφορετικό από αυτόν που καταβάλλει, γίνονται δεκτές, εφόσον ο καταβάλλων την δαπάνη είναι και ο πραγματικός χρήστης του ακινήτου.

Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση δαπανών των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες εξοφλούνται από τον διαχειριστή της πολυκατοικίας με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, οι εν λόγω δαπάνες θα λαμβάνονται υπόψη μετά τον επιμερισμό τους στους ενοίκους ή στους ιδιοκτήτες των οριζόντιων ιδιοκτησιών.

 

 

■  Εξαιρέσεις από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής αλλά όχι και της συλλογής

Εξαιρούνται από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής αλλά υποχρεούνται να συλλέξουν αποδείξεις ίσης αξίας οι παρακάτω κατηγορίες φορολογουμένων:

α. Φορολογούμενοι εβδομήντα (70) ετών και άνω (διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση αυτή εμπίπτουν οι φορολογούμενοι οι οποίοι μέχρι το τέλος του 2017 έχουν συμπληρώσει το εβδομηκοστό (70ο) έτος της ηλικίας τους, δηλαδή όσοι έχουν γεννηθεί έως και την 31.12.1947)
β. Άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω
γ. Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση
δ. Οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ν. 4172/2013, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις
ε. Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή (εκτός αυτών που αναφέρονται στο παρακάτω άρθρο VΙ που απαλλάσσονται και από τη συλλογή)
στ. Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.
ζ. Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
η. Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο ή/και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ, σύμφωνα με την περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.4172/2013.
θ. Οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος τους, σύμφωνα με την περ.δ’ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.4172/2013.
ι. Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
ια. Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
ιβ. Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).

Για τους παραπάνω φορολογούμενους που εξαιρούνται από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για την πραγματοποίηση των δαπανών τους, αλλά απαιτείται να προσκομίσουν -συλλέξουν- αποδείξεις ίσης αξίας, αυτές, φυλάσσονται για μελλοντικό έλεγχο, θα πρέπει να έχουν εκδοθεί σύμφωνα με τις διατάξεις των Ε.Λ.Π. (ν.4308/2014) και εφόσον οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι το επιθυμούν, έχουν τη δυνατότητα να τις εξοφλούν και με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής..

 

■  Εξαιρέσεις από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής αλλά και της συλλογής

Εξαιρούνται από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής αλλά και της συλλογής αποδείξεων για την πραγματοποίηση δαπανών:

α. Οι υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών
β. Οι στρατιωτικοί, εφόσον υπηρετούν στην αλλοδαπή
γ. Οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
δ. Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα
ε. Οι φυλακισμένοι
■  Εξόφληση δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής

Για να διατηρηθεί η μείωση φόρου, ο φορολογούμενος που υποχρεούται να έχει πραγματοποιήσει δαπάνες για τις οποίες απαιτείται να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, αυτές, θα πρέπει να έχουν εξοφληθεί με έναν από τους παρακάτω ενδεικτικά τρόπους:

α. Με κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες (prepaid card))
β. Μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών όπως π.χ.:
β1. Με μεταφορά πίστωσης
β2. Με εντολές άμεσης χρέωσης
β3. Με πάγιες εντολές
β4. Με τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές
β5. Μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking)
β6. Μέσω ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet)
β7. Με πληρωμή σε γκισέ
β8. Με πληρωμή σε μηχανήματα τύπου «easy-pay»

Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις κοινών τραπεζικών λογαριασμών σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (κάθε μορφής στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) οι πραγματικοί δικαιούχοι, οι οποίοι καθορίζονται με βάση τις πραγματικές περιστάσεις, μπορούν να χρησιμοποιούν τους εν λόγω λογαριασμούς ανάλογα με τις πραγματοποιούμενες δαπάνες τους. Τα ίδια ισχύουν και για πιστωτικές κάρτες με δικαιούχους κύρια και πρόσθετα μέλη.

Για την απόδειξη της εξόφλησης με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής των δαπανών απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών, χωρίς να απαιτείται η συλλογή αποδείξεων, γίνεται δεκτό κάθε πρόσφορο μέσο όπως ενδεικτικά:

α. Κατάσταση κίνησης τραπεζικού λογαριασμού (bank statement)
β. Αντίγραφο κίνησης τραπεζικού λογαριασμού
γ. Αναλυτική εικόνα καρτών
δ. Αποδεικτικά κατάθεσης ή εξόφλησης,
ε. Αντίγραφο τερματικού μηχανήματος (POS)

Επισημαίνεται επίσης ότι τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την απόδειξη της δαπάνης για απόκτηση αγαθών και λήψης υπηρεσιών φυλάσσονται από τους φορολογούμενους μέχρι την παραγραφή του δικαιώματος της Φορολογικής Διοίκησης για έλεγχο της αρχικής δήλωσης.

 

■  Δαπάνες συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης

Σε περίπτωση που καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δυο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, το τυχόν πλεονάζον ποσό κατά την εκκαθάριση θα μεταφέρεται στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστα απαιτούμενου ποσού δαπανών του.

Όταν ένας εκ των δυο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης πραγματοποιεί δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών αλλά δεν δικαιούται την προβλεπόμενη μείωση φόρου του άρθρου 16 του ν.4172/2013, το ποσό των δαπανών κατά την εκκαθάριση, θα μεταφέρεται στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστα απαιτούμενου ποσού δαπανών του.

 

 

■  Κωδικός 341 –  «Κάρτα Αποδείξεων»

Ειδικά για το φορολογικό έτος 2017 και για τις δαπάνες που καταχωρήθηκαν στην «Κάρτα Αποδείξεων» ισχύουν όσα ορίζονται για τον κωδικό 341 του Πίνακα 9 του εντύπου Ε1.

Στον κωδικό 341 θα υπάρχουν συμπληρωμένα από τη Φορολογική Διοίκηση ποσά που αφορούν σε αγορές που έχουν καταχωρηθεί, κατά το φορολογικό έτος 2017, στην κάρτα αποδείξεων. Η περιγραφή του κωδικού «Ποσά δαπανών από την κάρτα αποδείξεων» θα υπάρχει μόνο κατά την ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης. Από τις αποδείξεις που έχουν καταχωρηθεί στην κάρτα αποδείξεων, όσες έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής περιλαμβάνονται και στην ηλεκτρονική πληροφόρηση που θα αναρτηθεί για τη συμπλήρωση των κωδικών 049-050, ενώ όσες έχουν εξοφληθεί με μετρητά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διατήρηση της μείωσης του φόρου μόνο από τους φορολογούμενους εβδομήντα (70) ετών και άνω, από άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, από όσους βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση, από φορολογικούς κάτοικους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ΚΦΕ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα για μισθωτή εργασία και συντάξεις (περ. β της παρ. 3 του άρθρου 16 του ΚΦΕ).

 

 

■  Σχετικές διατάξεις

►Άρθρο 16 του ν.4172/2013

►ΠΟΛ. 1005/2017

►ΠΟΛ. 1062/2017

►ΠΟΛ. 1107/2016

►ΠΟΛ. 1100/2017

►ΠΟΛ.1068/2018
https://www.taxheaven.gr