Φορολογικές δηλώσεις: Οι κρίσιμοι κωδικοί για το αφορολόγητο όριο

Για όσους «άτυχους» οι δαπάνες με πλαστικό χρήμα οι οποίες έχουν καταγραφεί στο σύστημα είναι λιγότερες από τις απαιτούμενες, εφόσον υπάρχουν τα απαιτούμενα παραστατικά μπορούν να γίνουν διορθώσεις. Αν δεν καλύπτονται οι απαιτούμενες δαπάνες με πλαστικό χρήμα, στη διαφορά ανάμεσα σε αυτές που δηλώνονται και σε αυτές που απαιτούνται θα επιβληθεί φόρος με συντελεστή 22%.

Οι κωδικοί δεν είναι προσυμπληρωμένοι, αλλά για τη διευκόλυνση των φορολογουμένων παρατίθενται οι συνολικές δαπάνες με πλαστικό χρήμα, όπως προκύπτουν από τα αρχεία των τραπεζών. Στο συνολικό ποσό, έχουν περιληφθεί ακόμα και μεταφορές κεφαλαίων από έναν τραπεζικό λογαριασμό σε άλλο ή και δαπάνες για την αγορά αυτοκινήτων οι οποίες όπως είναι γνωστό δεν μετρούν για το χτίσιμο του αφορολογήτου.

Ένα επιπλέον πρόβλημα, όπως εντοπίζεται από φοροτεχνικούς αφορά στους διαχειριστές πολυκατοικιών οι οποίοι έλαβαν για παράδειγμα μετρητά από τους ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας τα κοινόχρηστα, αλλά πλήρωσαν μέσω των τραπεζικών τους λογαριασμών τα έξοδα. Οι δαπάνες τους είναι επίσης «φουσκωμένες».

Τον πρώτο χρόνο εφαρμογής των διατάξεων που ορίζουν ότι το χτίσιμο του αφορολογήτου γίνεται μόνο μέσω δαπανών με πλαστικό χρήμα, τα παρατράγουδα αναμένονται πολλά. Αρμοδίως δίνονται διαβεβαιώσεις για επιεική αντιμετώπιση. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι, τυπικά, δεν έχουν υποχρέωση να ξεχωρίσουν τις δαπάνες που δεν «περνούν». Για τα κοινόχρηστα, τυπικά, οι διαχειριστές θα πρέπει να κάνουν επιμερισμό των δαπανών στους ιδιοκτήτες.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) στους κωδικούς 049-059 οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γράψουν το συνολικό ποσό των δαπανών που πραγματοποίησαν στην ημεδαπή ή σε κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ. οι οποίες έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής όπως ενδεικτικά κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες-prepaid card), μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e- banking), ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet), κ.λπ.

Για την κάλυψη του αφορολογήτου το ελάχιστο ποσό δαπανών προσδιορίζεται ως ποσοστό του φορολογητέου εισοδήματός του και είναι ίσο με 10% για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, 15% για το τμήμα του εισοδήματος από 10.000,01 έως και 30.000 ευρώ και 20% (αλλά έως 30.000 ευρώ) για το κλιμάκιο εισοδήματος άνω των 30.000,01 ευρώ.

Οι παραπάνω κωδικοί δεν προσυμπληρώνονται από τη Φορολογική Διοίκηση, αλλά οι ίδιοι οι φορολογούμενοι υπολογίζουν το σύνολο και το αναγράφουν. Προς διευκόλυνση του υπολογισμού αυτού, η Φορολογική Διοίκηση έχει αναρτήσει την ηλεκτρονική πληροφόρηση που έχει στη διάθεσή της και οι φορολογούμενοι έχοντας οι ίδιοι το βάρος της απόδειξης, αναγράφουν αυτά που πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Δαπάνες οι οποίες έχουν μεν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής αλλά δεν περιλαμβάνονται στην αναρτώμενη πληροφόρηση, συμπεριλαμβάνονται εφόσον πληρούν τις ίδιες προϋποθέσεις και αποδεικνύονται από τον φορολογούμενο με κάθε πρόσφορο μέσο.

Ποιες δαπάνες μετρούν

Λαμβάνονται  υπόψη οι δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, εφόσον περιλαμβάνονται στις ακόλουθες ομάδες του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ.:

– Ομάδα 1 (Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά).

– Ομάδα 2 (Aλκοολούχα ποτά και καπνός).

– Ομάδα 3 (Ένδυση και υπόδηση).

– Ομάδα 4 (Στέγαση), εξαιρουμένων των ενοικίων.

– Ομάδα 5 (Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες).

– Ομάδα 6 (Υγεία).

– Ομάδα 7 (Μεταφορές), εξαιρουμένης της δαπάνης για τέλη κυκλοφορίας και της αγοράς οχημάτων, πλην των ποδηλάτων.

– Ομάδα 8 (Επικοινωνίες).

– Ομάδα 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), εξαιρουμένης της αγοράς σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών.

– Ομάδα 10 (Εκπαίδευση).

– Ομάδα 11 (Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια).

– Ομάδα 12 (Άλλα αγαθά και υπηρεσίες).

Οι εν λόγω δαπάνες πρέπει να πραγματοποιούνται μέσα στο τρέχον φορολογικό έτος (2017) και ειδικά σε ό,τι αφορά τις δαπάνες που εξοφλούνται με πιστωτικές κάρτες, δεν εξετάζεται ο τρόπος εξόφλησης αυτών (εφάπαξ ή σε δόσεις).

Επιπλέον οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν:

1. Κοινοί λογαριασμοί. Στις περιπτώσεις κοινών τραπεζικών λογαριασμών σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (κάθε μορφής στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) οι πραγματικοί δικαιούχοι, οι οποίοι καθορίζονται με βάση τις πραγματικές περιστάσεις, μπορούν να χρησιμοποιούν τους εν λόγω λογαριασμούς ανάλογα με τις πραγματοποιούμενες δαπάνες τους. Τα ίδια ισχύουν και για πιστωτικές κάρτες με δικαιούχους κύρια και πρόσθετα μέλη.

2. ΔΕΚΟ. Ειδικά για τους λογαριασμούς ΔΕΚΟ που είναι σε όνομα διαφορετικό από αυτόν που καταβάλλει, γίνονται δεκτές οι εν λόγω δαπάνες, εφόσον ο καταβάλλων την δαπάνη είναι και ο πραγματικός χρήστης του ακινήτου.

3. Κοινόχρηστα. Προκειμένου να διατηρηθεί η μείωση φόρου, στην περίπτωση δαπανών των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες εξοφλούνται από τον διαχειριστή της πολυκατοικίας με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, οι εν λόγω δαπάνες θα λαμβάνονται υπόψη μετά τον επιμερισμό τους στους ενοίκους ή στους ιδιοκτήτες των οριζόντιων ιδιοκτησιών.

4. Σύζυγοι. Σε περίπτωση που καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δυο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, το τυχόν πλεονάζον ποσό δύναται κατά την εκκαθάριση να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστα απαιτούμενου ποσού δαπανών. Όταν ένας εκ των δυο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης πραγματοποιεί δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών αλλά δεν δικαιούται την προβλεπόμενη μείωση φόρου του άρθρου 16 του ν.4172/2013, το ποσό των δαπανών δύναται κατά την εκκαθάριση να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστα απαιτούμενου ποσού δαπανών.

5. Αποζημιώσεις. Σε περίπτωση που κάποια από τα δικαιολογητικά που αφορούν δαπάνες διατήρησης μείωσης φόρου, έχουν κατατεθεί στον εργοδότη του φορολογούμενου ή στο ασφαλιστικό ταμείο/ασφαλιστική εταιρία που είναι ασφαλισμένος, προκειμένου να αποζημιωθεί για την πραγματοποίηση αυτών των δαπανών, λαμβάνεται υπόψη μόνο το τυχόν μέρος της δαπάνης που επιβαρύνθηκε ο ίδιος ο φορολογούμενος. Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων δαπανών αποτελούν οι φαρμακευτικές, οι δαπάνες για την αγορά ορθοπεδικών ειδών (νάρθηκες, κηδεμόνες, υποδήματα, κ.λπ.), αναλώσιμων νοσηλευτικών υλικών, αναπηρικών βοηθητικών οργάνων (πατερίτσες, αναπηρικά αμαξίδια, στρώματα κατάκλισης, κ.λπ.), ειδικών μηχανημάτων (νεφελοποιητές, συσκευές αναρρόφησης, φιάλες οξυγόνου, κ.λπ.), οι δαπάνες για έξοδα μετακίνησης και διαμονής των ασφαλισμένων, οι δαπάνες για νοσήλια, οι δαπάνες για βρεφονηπιακούς σταθμούς, κ.λπ.., όταν δεν καλύπτονται στο σύνολό τους από εργοδότες, ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες δύναται να χρησιμοποιηθούν από τους φορολογουμένους, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποτελούν δαπάνες που εκπίπτουν με βάση άλλη φορολογική διάταξη. Προκειμένου να ληφθούν αυτά τα ποσά υπόψη, απαιτείται βεβαίωση του εργοδότη ή ασφαλιστικού ταμείου ή της ασφαλιστικής εταιρείας από την οποία να προκύπτουν τα ακόλουθα:

α) Τα στοιχεία του προσώπου για το οποίο καταβλήθηκε η δαπάνη,

β) Ο τρόπος εξόφλησης και το συνολικό ποσό της δαπάνης, για το οποίο υποβλήθηκαν δικαιολογητικά,

γ) Ο αριθμός και η ημερομηνία της απόδειξης παροχής υπηρεσιών ή της απόδειξης λιανικής πώλησης στην οποία αναγράφεται το ποσό της δαπάνης,

δ) Το ποσό της δαπάνης που καλύφθηκε από τον εργοδότη ή το ασφαλιστικό ταμείο ή την ασφαλιστική επιχείρηση και

ε) Το υπόλοιπο ποσό της δαπάνης με το οποίο επιβαρύνεται ο φορολογούμενος.

Στην περίπτωση που η βεβαίωση εκδοθεί κατά το επόμενο έτος από το έτος που κατεβλήθησαν οι δαπάνες, είτε υποβάλλεται τροποποιητική δήλωση για το έτος που κατεβλήθησαν, είτε δηλώνονται για να εκπέσουν στο έτος χορήγησης της βεβαίωσης.

Αποδείξεις για τις e -δαπάνες

Για την απόδειξη της εξόφλησης με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής των δαπανών απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 2 της ΑΥΟ ΠΟΛ.1005/2017, γίνεται δεκτό κάθε πρόσφορο μέσο όπως ενδεικτικά αλλά όχι περιοριστικά, κατάσταση κίνησης τραπεζικού λογαριασμού (bank statement) ή αντίγραφο κίνησης τραπεζικού λογαριασμού, αναλυτική εικόνα καρτών, αποδεικτικά κατάθεσης ή εξόφλησης, αντίγραφο του τερματικού μηχανήματος (POS) κ.λπ. και δεν απαιτείται η συλλογή αποδείξεων.

Σε κάθε περίπτωση υποβολής της δήλωσης δεν συνυποβάλλονται τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την απόδειξη της δαπάνης για απόκτηση αγαθών και λήψης υπηρεσιών τα οποία φυλάσσονται από τον φορολογούμενο και παραδίδονται εφόσον ζητηθούν για έλεγχο.

Ποιοι εξαιρούνται

Από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής εξαιρούνται,  αλλά υποχρεούνται να προσκομίσουν αποδείξεις ίσης αξίας, οι φορολογούμενοι εβδομήντα ετών και άνω, δηλαδή, για το τρέχον δηλαδή έτος όσοι έχουν γεννηθεί έως και την 31.12.1947, άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση, οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.

Επιπλέον, τα ίδια ισχύουν και για τις παρακάτω κατηγορίες φορολογουμένων:

α. Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή, με την επιφύλαξη της προηγούμενης παραγράφου του παρόντος.

β. Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.

γ. Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.

δ. Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο ή/και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ, σύμφωνα με την περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.4172/2013.

ε. Οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους, σύμφωνα με την περ. δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.4172/2013.

στ. Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).

ζ. Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.

η. Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).

Έλενα Λάσκαρη e.laskari@euro2day.gr

www.euro2day.gr