Τίτλος κτήσης (απόδειξη δαπάνης) και ασφάλιση ΕΦΚΑ

Έχοντας συμπληρώσει παραπάνω από ένα έτος (12/05/2016) από την ψήφιση του ν.4387/2016, ο οποίος αποτελεί τον νέο ασφαλιστικό νόμο, εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετά θολά σημεία στην εφαρμογή του και αναμένεται, ως συνήθως, η εγκύκλιος που θα τα ξεκαθαρίζει. Αν αναλογιστεί κανείς ότι η εφαρμογή του ξεκίνησε την 01/01/2017, προκαλεί σύγχυση το γεγονός ότι οι υπαγόμενοι σε ασφάλιση εισπράττουν εισοδήματα για τα οποία, σε ορισμένες περιπτώσεις, δε γνωρίζουν μετά βεβαιότητας ποιες θα είναι οι ασφαλιστικές τους κρατήσεις όπως και το αν επίκειται να εκδοθεί κάποια εγκύκλιος που θα έχει αναδρομική εφαρμογή απαιτώντας από αυτούς αναδρομικές κρατήσεις. Ο τίτλος κτήσης (παλιότερα «απόδειξη δαπάνης») είναι μία τέτοια ανεπαρκώς αναλυμένη περίπτωση.

Αν και δεν αναφέρεται ρητά, μπορεί να συναχθεί από το κείμενο του νόμου και συγκεκριμένα του άρθρου 39 του ν.4387/2016, ότι περιλαμβάνεται στην έννοια του και η αμοιβή που καταβάλλεται με τίτλο κτήσης (αμοιβές από 01/01/2017 και μετά), του οποίου οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται με ποσοστό 26,95%. Ενώ λοιπόν αναμέναμε μία ομοιόμορφη εφαρμογή για τις ασφαλιστικές κρατήσεις σε εισοδήματα από ανεξάρτητες δραστηριότητες, υπήρξε εντούτοις για το θέμα αυτό παρέμβαση στη βουλή από τον αρμόδιο Υφυπουργό Εργασίας κο Πετρόπουλο. Οι δηλώσεις του Υφυπουργού ανέφεραν πως:

«…όσοι αμείβονται για περιστασιακή απασχόληση με τίτλο κτήσης (πρώην επαγγελματική δαπάνη) δεν θα λάβουν ειδοποιητήριο εισφορών και δεν θα αναγράφονται στην Α.Π.Δ….»

Με βάση τις δηλώσεις του πορευόμαστε ως προς την ασφαλιστική και φορολογική μεταχείριση των τίτλων κτήσης.

Ναι μεν υπάρχει μια προφορική δέσμευση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο από τον Υφυπουργό, όμως η προφορική αυτή δήλωση δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελέσει δεσμευτική νομοθετική διάταξη.

Κρίνουμε απαραίτητη εκ μέρους του Υπουργείου είτε την άμεση τροποποίηση του άρθρου 39 του ν.4387/2016 συμπεριλαμβάνοντας ή εξαιρώντας ρητά τον τίτλο κτήσης από τις ασφαλιστικές εισφορές, είτε να εκδώσουν εγκύκλιο οδηγία αναλύοντας το ζήτημα των τίτλων κτήσης σύμφωνα με τον ν.4387/2016. Η ψήφιση του ν.4387/2016 δεν άλλαξε το προ-ισχύον ασφαλιστικό καθεστώς όσον αφορά τη σύμβαση εξηρτημένης εργασίας και η έκδοση τίτλου κτήσης δε διασφαλίζει τον εργοδότη σε γενόμενο έλεγχο. Σε περίπτωση υφιστάμενης εξαρτημένης εργασιακής σχέσης, ο εργοδότης θα υποστεί τις προβλεπόμενες κυρώσεις για καταστρατήγηση της εργατικής νομοθεσίας.

Στο σημείο αυτό θα κάνουμε αναφορά σε απαντήσεις μας σε ανάλογα ερωτήματα αναγνωστών τα οποία μπορούν να χαρακτηριστούν και ως χρηστικά παραδείγματα Αρχικά, θα πρέπει να δούμε ποιες κατηγορίες περιστασιακά απασχολουμένων πληρώνονται και ασφαλίζονται μέσω εργοσήμου. Σύμφωνα με τα άρθρα 74 του ν.4144/13 και 6 του ν.4225/14, την Υ.Α. Φ80000/27780/1846/26-04-2013, και τις εγκύκλιες οδηγίες του ΙΚΑ, αμείβονται με εργόσημο οι:

• Διανομείς διαφημιστικών εντύπων με το σύστημα διανομής με ή χωρίς διεύθυνση αποδέκτη
• Οι απασχολούμενοι στη προώθηση προϊόντων προσώπου και σώματος για λογαριασμό μιας ή περισσοτέρων επιχειρήσεων κατ’ οίκον ή σε άλλο χώρο
• Οι απασχολούμενοι στην προώθηση καταναλωτικών προϊόντων σε πολυκαταστήματα, καταστήματα τροφίμων και υπεραγορές (super market)
• Το απασχολούμενο προσωπικό ΠΑΕ, ΚΑΕ και λοιπών προσώπων επαγγελματικού και ερασιτεχνικού αθλητισμού, κερδοσκοπικού ή μη, αποκλειστικά και μόνο κατά τη διεξαγωγή των αθλητικών αγώνων στα γήπεδα παντός είδους αθλητικών αγώνων αμειβόμενοι με την ώρα, την ημέρα, σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα (άρθρο 6 του ν.4225/14).

Για τους περιστασιακά εργαζόμενους οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται στις ανωτέρω κατηγορίες ασφάλισης με εργόσημο, εφαρμόζονται οι διαδικασίες της ασφαλιστικής και εργατικής νομοθεσίας, ήτοι πρόσληψη προσωπικού, αναγγελία της πρόσληψης στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ και ασφάλιση ως μισθωτού.

Ερχόμενοι στα παραδείγματα, δεν υπάγονται στον ΕΦΚΑ:

1. Φυσικά πρόσωπα όπως, φοιτητές, νοικοκυρές, άνεργοι κλπ. που συμβάλλονται με εταιρείες ερευνών άσχετα εάν έχει ή όχι υπογραφεί σύμβαση έργου,
2. Φυσικά πρόσωπα (κυρίως νοικοκυρές) που διενεργούν πωλήσεις με το σύστημα της κατ’ οίκον επίδειξης ενεργώντας ως αντιπρόσωποι πωλητές (dealers),
3. Ιδιωτικοί ή Δημόσιοι υπάλληλοι, φοιτητές, μεταπτυχιακοί φοιτητές κλπ. που μετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα,
4. Δημόσιοι υπάλληλοι ελεγκτές προγραμμάτων, ελεγκτές εφαρμογής διατάξεων, πχ αμοιβή ελεγκτών για πιστοποίηση καταβολής κεφαλαίου σε Ανώνυμη Εταιρεία,
5. Ιδιωτικοί ή Δημόσιοι υπάλληλοι εισηγητές σεμιναρίων,
6. Μεταφραστές, διορθωτές, επιμελητές κειμένων σε εκδοτικές εταιρείες που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εκτός του χώρου των εταιρειών,
7. Ιδιωτικοί ή Δημόσιοι υπάλληλοι, άνεργοι, επιτηρητές σε εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων, πχ εξετάσεις ξένων γλωσσών.

Εκτός των ανωτέρω περιπτώσεων υπάρχει πληθώρα άλλων δραστηριοτήτων οι οποίες παρέχονται ευκαιριακά και των οποίων η δραστηριότητα δεν ασκείται κατά σύστημα και αυτό αποδεικνύεται από πραγματικά περιστατικά. Ιδιαίτερο γνώρισμα αυτών των δραστηριοτήτων είναι ότι δεν παρέχονται κατά σύστημα και στις εγκαταστάσεις του εργοδότη και με την καθοδήγησή του.

Λόγω της τουριστικής περιόδου δεχθήκαμε ερωτήματα για την ασφάλιση αρκετών δραστηριοτήτων και κρίναμε σκόπιμο δοθείσης της ευκαιρίας να πάρουμε θέση και για το ζήτημα του τίτλου κτήσης. Οι εργαζόμενοι φοιτητές οι οποίοι απασχολούνται ως σερβιτόροι ή βοηθοί σερβιτόρων σε εταιρείες catering, ξενοδοχεία και λοιπά επισιτιστικά επαγγέλματα, οι υπηρεσίες τους κρίνεται πως είναι υπό καθεστώς εξαρτημένης εργασίας και για τον λόγο αυτό εφαρμόζονται πλήρως για αυτούς οι διατάξεις της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. Απαιτείται κανονική αναγγελία στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ και πλήρης ασφάλισή τους ανάλογη της απασχόλησης. Το ίδιο ισχύει και για τους συνοδούς τουριστών είτε σε περιηγήσεις είτε κατά την άφιξη ή αναχώρηση από τα σημεία υποδοχής.

Η Ελλάδα είναι μία χώρα όπου λόγω της οικονομίας της, μεγάλο μέρος των εργαζομένων απασχολούνται περιστασιακά και κατά περιόδους. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητο όλο το πλαίσιο γύρω από κάθε περιστασιακή απασχόληση να είναι όσο το δυνατόν ευέλικτο. Επειδή το εργόσημο είναι μία δοκιμασμένη λύση η οποία έχει εφαρμοστεί σε αντίστοιχα επαγγέλματα εδώ και πολύ καιρό, θεωρούμε πως θα ήταν μια κατάλληλη επιλογή και για άλλα περιστασιακά επαγγέλματα τα οποία εμπίπτουν στον επισιτιστικό και εν γένει τουριστικό χώρο τα οποία χρειάζονται προσωπικό ανά περιόδους ή ανά εκδήλωση-εργασία.

Του Γιώργου Δαλιάνη Ιδρυτή του ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός

πηγη