Οι Έλληνες αρνούνται την κληρονομιά τους για να γλιτώσουν το χαράτσι
Του Παναγιώτη Στάθη
Στα σκουπίδια είναι έτοιμοι να πετάξουν την κληρονομία τους πολλοί Έλληνες καθώς δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος των οφειλών προς το δημόσιο για αυτά.
Σύμφωνα με στοιχεία από τα Ειρηνοδικεία της χώρας, το τελευταίο διάστημα έχουν υποβληθεί πάνω από 15.000 αιτήσεις προκειμένου να αποποιηθούν ακίνητα μικρής και μεγάλης αξίας που κληρονομούν από τους γονείς και τους συγγενείς τους, επειδή δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις προς το κράτος, δηλαδή την εφορία τον ΕΝΦΙΑ κλπ.
Για παράδειγμα στο Ειρηνοδικείο Αθηνών, το μεγαλύτερο της χώρας, οι αιτήσεις φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τις 10.000 όταν πριν από τρία χρόνια ήταν μόλις 6.000, ενώ αντίστοιχη είναι η εικόνα και σε άλλα ειρηνοδικεία της Αττικής. Στη Θεσσαλονίκη οι αιτήσεις για αποποίηση κληρονομιάς αναμένεται να ξεπεράσουν φέτος τις 5.000, όταν πριν από την κρίση το αντίστοιχο νούμερο ήταν στα επίπεδα των 2.000 αιτήσεων.
Στην Πάτρα, στο ξεκίνημα της κρίσης, δηλαδή το 2000, οι αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς έφταναν τις 500-600 τον χρόνο, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2016 κάνουν λόγο ακόμη και για τριπλασιασμό, καθώς αναμένεται να πλησιάσουν τις 1.600. Στον Νομό Λάρισας οι αιτήσεις εκτιμάται ότι φέτος μπορεί να “σπάσουν” το… φράγμα των 1.000 αιτήσεων, όταν στα χρόνια πριν εισέλθει η οικονομία σε ύφεση, ανέρχονταν περίπου στις μισές. Ανάλογη είναι η εικόνα και στο Ειρηνοδικείο της Καλαμάτας, καθώς από 131 αιτήσεις που ήταν καταγεγραμμένες το 2011, πέρυσι η χρονιά έκλεισε με 356 αιτήσεις, ενώ και φέτος αναμένεται αύξηση. Τέλος, στο Ειρηνοδικείο Βόλου έγιναν πέρυσι πάνω από 600 αποποιήσεις κληρονομιάς, όταν το 2013 είχαν καταγραφεί 357 δηλώσεις. Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή (ότι δηλαδή κατέστη προσωρινός κληρονόμος) και τον λόγο της κληρονομιάς, διαφορετικά θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.
Χαρακτηριστικό της δραματικότητας της κατάστασης είναι πως δυο στις τρεις κληρονομιές είναι με παθητικό, όπως προκύπτει από εκτιμήσεις συμβολαιογράφων, γεγονός που προκαλεί τεράστια οικονομικά βάρη σε όσους κληρονόμους αποφασίζουν να κάνουν αποδοχή
Οδηγίες του ΣτΕ
Την ίδια στιγμή το ΣτΕ έδωσε πέντε σημεία –σος ώστε να μη χάνουν τις δίκες όσοι προσφεύγουν κατά του ΕΝΦΙΑ. Στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχουν προσφύγει μέχρι στιγμής πλέον των 1.000 πολιτών, δεκάδες εταιρείες, ακόμη και η Eκκλησία. Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο ανέβαλε για περίπου 45 ημέρες τις εκδικάσεις εκατοντάδων προσφυγών (κατά κανόνα ομαδικών) ιδιοκτητών ακινήτων κατά της επιβολής του ΕΝΦΙΑ και των νέων αντικειμενικών αξιών, προκειμένου να προσκομίσουν τα αναγκαία εκείνα έγγραφα και στοιχεία έτσι ώστε να αποδείξουν το έννομο συμφέρον τους για να μπορεί να προχωρήσει η εκδίκαση των προσφυγών.
Υπενθυμίζεται ότι πριν δύο χρόνια η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε (αποφάσεις 4003/2014 και 4446/2015) αντισυνταγματικό και παράνομο τον τρόπο υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ των τελευταίων ετών με βάση τις αντικειμενικές αξίες του 2007.
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών αναπροσάρμοσε οριζόντια τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων όλης της χώρας που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου πόλης. Τώρα, η 7μελής σύνθεσης του Β΄ Τμήματος του ΣτΕ με μια σειρά αποφάσεων της (ενδεικτικά 2066-2069/2016, κ.λπ.) απείχε από τη διατύπωση οριστικής κρίσης (έκδοση οριστικών αποφάσεων) και ανέλαβε για τον ερχόμενο Δεκέμβριο την εκδίκαση ομαδικών και ατομικών προσφυγών κατά του ΕΝΦΙΑ και των νέων αντικειμενικών αξιών.
Οι αναβλητικές αυτές αποφάσεις παρέχουν τη δυνατότητα στους φορολογουμένους να προβούν στη “θεραπεία”, όπως τη χαρακτηρίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, των ελλείψεων που υπάρχουν στις προσφυγές τους έτσι ώστε να τεκμηριώσουν το έννομο συμφέρον τους.
Σύμφωνα με τους συμβούλους Επικρατείας, τα “πρόσφορα και επίκαιρα στοιχεία” που μπορεί να θεμελιώσουν δικαίωμα δικαστικής διεκδίκησης είναι:
1) Το πιστοποιητικό υποθηκοφυλακείου που να καταγράφει τη μεταγραφή του ακινήτου και τον ονοματεπώνυμο του ιδιοκτήτη του το οποίο επιβαρύνθηκε με ΕΝΦΙΑ.
2) Το κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου.
3) Το αντίγραφο της δήλωσης Ε9 στην οποία καταγράφονται τα περιουσιακά στοιχεία του φορολογουμένου.
4) Το ειδοποιητήριο που κοινοποιήθηκε στον ιδιοκτήτη του ακινήτου για την επιβολή του ΕΝΦΙΑ του έτους εκείνου για το οποίο προσφεύγει στο δικαστήριο και όχι το ειδοποιητήριο επιβολής ΕΝΦΙΑ παρελθόντων ετών.
5) Ο ακριβής προσδιορισμός της ζώνης στην οποία βρίσκεται το επιβαρυνόμενο με ΕΝΦΙΑ ακίνητο.
Ως προς το τελευταίο, οι σύμβουλοι Επικρατείας, υπογραμμίζουν ότι δεν πρέπει οι ιδιοκτήτες να στρέφονται γενικά κατά των αντικειμενικών αξιών του Δήμου στον οποίο υπάγεται το ακίνητό τους, αλλά πρέπει να κάνουν ακριβή αναφορά στην συγκεκριμένη ζώνη που βρίσκεται.