Παγίδες και λύσεις για τους ελέγχους προσαύξησης περιουσίας
Η διαδικασία των φορολογικών ελέγχων από τις αρχές μέσω των ανοιγμάτων τραπεζικών λογαριασμών
Των Παναγιώτη Παντελή και Ηλία Χατζηγεωργίου*
Η διαδικασία των φορολογικών ελέγχων από τις αρχές μέσω των ανοιγμάτων τραπεζικών λογαριασμών, των ελέγχων εμβασμάτων και των διαφόρων λιστών πληροφοριών (λίστα Λαγκάρντ, λίστα Μπόγιαρνς, λίστα Ρινανίας, λίστα HSBC κλπ) καλά κρατεί και είναι κάτι που θα μας απασχολήσει σίγουρα για τα επόμενα χρόνια αφού είναι πλέον μία από τις επικρατέστερες μορφές ελέγχου των φορολογουμένων.
Τα αποτελέσματα πολλές φορές είναι σε βάρος των φορολογουμένων και τα ποσά που τους βεβαιώνονται ως φορολογικές διαφορές ,δίκαια ή άδικα, είναι υπέρογκα.
Σε κάθε περίπτωση όμως η αποτελεσματική αντιμετώπιση των φορολογικών ελέγχων αυτών, της αδικαιολόγητης προσαύξησης περιουσίας όπως ονομάζονται, στην αρχική τους φάση – ενώπιον της φορολογικής αρχής και της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών- κρίνεται καθοριστική για την περαιτέρω ομαλή εξέλιξη κάθε αντίστοιχης φορολογικής υπόθεσης.
Η διαδικασία του ελέγχου έχει ως εξής:
Αρχικά ο φορολογούμενος καλείται να δικαιολογήσει ένα πολύ υψηλό ποσό, το οποίο μπορεί να ανέρχεται σε αστρονομικά επίπεδα εκατομμυρίων ευρώ. Στο κρίσιμο αυτό σημείο θα πρέπει να γίνει μια πολύ προσεκτική προσέγγιση και μέσω του αποτελεσματικού χειρισμού από τον φορολογούμενο και τους συμβούλους του, με την παροχή των κατάλληλων στοιχείων και ισχυρισμών το ποσό που έχει ο φορολογούμενος να αιτιολογήσει μπορεί να μειωθεί αισθητά και έτσι κατ’ επέκταση να μειωθεί κατά πολύ και ο επιβαλλόμενος φόρος .
Το ποσό δεν μειώνεται με κάποιο μαγικό τρόπο αλλά με την κατάλληλη χρήση των οδηγιών που έχει δώσει το υπουργείο Οικονομικών όλο αυτό το διάστημα για αυτές τις περιπτώσεις .
Ενδεικτικά μερικά από αυτά τα “εργαλεία” που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι ο σχηματισμός πίνακα ανάλωσης κεφαλαίου, η επίκληση χρηματικών ποσών που υπήρχαν σε λογαριασμούς στις 31/12/1999, τα επενδυτικά προγράμματα και οι μετοχές που υπήρχαν την ίδια ημερομηνία και εξοφλήθηκαν πριν την επίμαχη χρονική περίοδο, οι πωλήσεις μετοχών, οι προθεσμιακές καταθέσεις, τα repos, τα αμοιβαία κεφάλαια, ο επιμερισμός των χρηματικών ποσών μεταξύ των δικαιούχων, οι εισαγωγές συναλλάγματος, οι επανακαταθέσεις χρηματικών ποσών, οι μεταφορές κεφαλαίων μεταξύ των τραπεζικών λογαριασμών και μια σειρά άλλων σχετικών αποφάσεων που έχουν ληφθεί από το υπουργείο μέσω των οποίων μπορεί αποδειχθεί ποιες καταθέσεις δεν είναι πρωτογενείς και έτσι δεν χρειάζεται να αιτιολογηθούν.
Ενδεικτικά, παρουσιάζουμε κάποιες περιπτώσεις, στις οποίες ως σύμβουλοι του φορολογούμενου πετύχαμε πολύ σοβαρή μείωση του αποδιδόμενου ποσού της φερόμενης ως αδικαιολόγητης προσαύξησης, κατά την αρχική φάση του ελέγχου ή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ενώ σε αρκετές, μάλιστα, υποθέσεις οι καταλογισθέντες φόροι όχι μόνο μηδενίστηκαν, αλλά αναγνωρίστηκε και πλεόνασμα στους φορολογουμένους, για να δικαιολογήσουν κεφάλαια και σε μελλοντικές χρήσεις :
Περίπτωση 1η
Σε φορολογούμενο αποδίδεται αρχικά αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας ύψους 2.244.399,09€, λόγω ισόποσων εμβασμάτων προς το εξωτερικό, κατά τις χρήσεις 2010 και 2011 – δηλαδή, αντιμετωπίζει κίνδυνο καταλογισμό φόρων, κυρίων και προσθέτων, συνολικού ποσού 2.600.000,00€ περίπου. Ενδεικτικά:
Μετά την παροχή των αναγκαίων διευκρινίσεων, η οριστική φορολογική υποχρέωσή του, όχι απλώς μηδενίζεται, αλλά η φορολογική αρχή εντοπίζει και δικαιολογεί “πλεόνασμα” – διαθέσιμο υπόλοιπο και για τις επόμενες χρήσεις ύψους 2.8222.000€.
Περίπτωση 2η
Σε ζευγάρι συνταξιούχων και το τέκνο τους αποδίδεται αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας 3.500.000,00€. Τα εισοδήματά τους προέρχονται από μισθοδοσία, καθώς και από πωλήσεις και απαλλοτριώσεις ακινήτων. Μετά την παροχή διευκρινίσεων και τις απαιτούμενους καθοριστικούς χειρισμούς η αποδιδόμενη προσαύξηση αναδιαμορφώνεται σε 184.800,83€ ανά πρόσωπο και, συνολικά, σε 554.402,49€ :
Μετά την ενδικοφανή προσφυγή τους στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και την προσκόμιση επιπλέον στοιχείων η τελική φορολογική υποχρέωση του ζεύγους κατήλθε στο ποσό των 40.000,00€.
Περίπτωση 3η
Σε επιχειρηματία καταλογίζεται, από τη φορολογική αρχή, το ποσό των 1.200.000,00€ περίπου, λόγω αδικαιολόγητης προσαύξησης περιουσίας 1.086.823,84€. Κατά των προαναφερόμενων πράξεων προσφεύγει στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και μέσω των δικαιολογητικών που προσκομίστηκαν οι ισχυρισμοί έγιναν δεκτοί στο σύνολο τους. Κατ’ επέκταση οι πράξεις ακυρώνονται και μηδενίζεται η φορολογική του υποχρέωση
Περίπτωση 4η
Φορολογούμενος ελέγχεται για αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας 1.633.457,87€, λόγω αποσταλέντος ισόποσου εμβάσματος στη Μεγάλη Βρετανία το έτος 2010 και αντιμετωπίζει κίνδυνο καταλογισμού περίπου 2.000.000,00€ και δίωξη για κακουργηματική φοροδιαφυγή. Τελικώς, μετά το στάδιο της κλήσης του προς εξηγήσεις και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της υπόθεσης από το γραφείο μας, ο έλεγχος εντόπισε … πλεόνασμα 364.249,30€, δεν καταλογίστηκε φόρος και οι δηλώσεις του κρίθηκαν ειλικρινείς. Ενδεικτικά:
Περίπτωση 5η
Σε φυσικό πρόσωπο, μη επιτηδευματία, καταλογίζεται καταρχήν, από τη φορολογική αρχή, αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας ύψους 1.118.000,00€ και μετά τον επιμερισμό στους δύο συνδικαιούχους των τραπεζικών της λογαριασμών, προκύπτει διαφορά 559.000,00€. Τελικά, μετά την παροχή των αναγκαίων διευκρινίσεων και στοιχείων διαπιστώνεται ότι τα διαθέσιμα φορολογηθέντα κεφάλαιά της, υπερκαλύπτουν τη συγκεκριμένη διαφορά και η υπόθεση αρχειοθετείται. Συγκεκριμένα, το πόρισμα της φορολογικής αρχής έχει ως εξής:
Περίπτωση 6η
Σε ζεύγος φορολογουμένων καταλογίζονται :
(α)για τις χρήσεις 2000 έως και 2004 (οικ. έτη 2001-2005) συνολικά 303.046,55€, κατά της οποίας προσφεύγουν ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, η οποία αποφαίνεται ως ακολούθως :
(β)για το οικ. έτος 2006 καταλογίστηκε το ποσό των 151.517,37€, κατά της οποίας προσφεύγουν ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, η οποία αποφαίνεται ως ακολούθως και μειώνει τη συνολική υποχρέωση στο ποσό των 26.048€ :
Οι προαναφερόμενες περιπτώσεις είναι ένα μικρό μόνο δείγμα από τις υποθέσεις, στις οποίες ένας επιτυχημένος και αποτελεσματικός χειρισμός μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, πριν την προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια, που συνεπάγεται αβεβαιότητα και πολυετή αναμονή. Παράλληλα, μεγιστοποιούνται και οι πιθανότητες αρχειοθέτησης της υπόθεσης σε ποινικό επίπεδο και άρσης των δεσμεύσεων περιουσιακών στοιχείων και τραπεζικών λογαριασμών. Απαιτείται, επομένως, ψύχραιμη διαχείριση και αξιοποίηση στο έπακρο όλων των δυνατοτήτων, που έχει στη διάθεσή του κάθε ελεγχόμενος, πάντοτε υπό τη σωστή καθοδήγηση των ειδικών στους φορολογικούς ελέγχους.
*Οι κ. Παναγιώτης Παντελής και Ηλίας Χατζηγεωργίου είναι φοροτεχνικοί
Capital.gr