Νεοφυείς (startup) επιχειρήσεις

Η πλέον δυναμική και ελπιδοφόρα κατηγορία νέων επιχειρήσεων είναι αυτές που ιδρύονται από νέους ή και μεγαλύτερους υποψήφιους επιχειρηματίες που τους χαρακτηρίζει το υψηλό επίπεδο γνώσεων ή και δεξιοτήτων, οι σπουδές (βασικές ή μεταπτυχιακές) εδώ ή και στο εξωτερικό, η γλωσσομάθεια αλλά κυρίως ο ενθουσιασμός για τη δημιουργία δικών τους δυναμικών επιχειρηματικών σχημάτων.

Η πλειοψηφία των υποψήφιων νέων επιχειρηματιών είναι σε πόλεις με πανεπιστήμια θετικής ή και οικονομικής κατεύθυνσης και η Πάτρα είναι ευνοημένη στον τομέα αυτό αφού εκτός του Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ έχει και σειρά ινστιτούτων έρευνας και ανάπτυξης υψηλού επιπέδου.

Η πολύχρονη κρίση έχει αλλάξει τον τρόπο σκέψης των νέων που τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν σαν στόχο, στην πλειοψηφία τους, την κατάληψη θέσεων στο δημόσιο και άρα δεν διερευνούσαν την αγορά και τις πιθανές της ευκαιρίες.

Σήμερα στα πανεπιστήμια δημιουργούνται ομάδες που, με βάση το γνωστικό τους αντικείμενο, διερευνούν τρόπους διοχέτευσης των γνώσεων τους σε επιτυχείς επιχειρηματικές δραστηριότητες της αποκαλούμενες startups.

Στην αλλαγή νοοτροπίας έχει συνεισφέρει η βαθειά και πολύχρονη κρίση αλλά και η ανεργία που με τα απαράδεκτα ποσοστά της οδηγεί ένα ποσοστό στο επιχειρείν και ένα δεύτερο στο να ψάχνουν το μέλλον τους στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυρίως χώρες.

Η εξαγωγή πτυχιούχων, 230.000 περίπου χιλιάδες την τελευταία πενταετία, έχει αρνητικά αποτελέσματα για τη χώρα αφού της στερεί επιστημονικό δυναμικό για το οποίο έχει επενδύσει τεράστια κεφάλαια που τελικώς καρπούνται οι χώρες υποδοχής και επιπλέον αλλοιώνεται το επίπεδο του ανθρώπινου παραγωγικού δυναμικού της αφού μένουν στη χώρα οι άνθρωποι με χαμηλότερο επίπεδο γνώσεων.

Βεβαίως η εμπειρία δείχνει ότι σε βάθος χρόνου, συνήθως την επόμενη 15ετία, 20ετία, μεγάλο μέρος των επιστημόνων αυτών, είτε από νοσταλγία είτε γιατί οι συνθήκες θα έχουν αλλάξει επιστρέφει και δραστηριοποιείται στην Ελλάδα μεταφέροντας και πάλι τις γνώσεις αλλά και την εμπειρία που έχει αποκτηθεί στη χώρα δράσης τους και έτσι, μακροπρόθεσμα, η σημερινή αρνητική φυγή μπορεί να έχει θετικό ισοζύγιο. Όλα τα προηγούμενα χρόνια έχουμε σημαντικά παραδείγματα στον επιχειρηματικό και επιστημονικό κόσμο από επιστρέφοντες επιτυχημένους στη διεθνή αγορά.

Η προσοχή μας όμως θα πρέπει να εστιαστεί στη δεύτερη ομάδα των νέων που σχεδιάζουν ή έχουν αρχίσει την επιχειρηματική τους δράση εδώ και εν μέσω της κρίσης.

Η πολυπληθής αυτή ομάδα μπορεί, με κατάλληλη βοήθεια και υποδομές, να είναι αυτή που τα επόμενα χρόνια θα δημιουργήσει την καινοτόμο επιχειρηματικότητα που θα χαρακτηρίζεται από προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, ανταγωνιστικότητα στη διεθνή αγορά, εξωστρέφεια των πωλήσεων της και όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι τα συστατικά της ανάκαμψης και προόδου της οικονομίας.

Όλα αυτά βεβαίως δεν θα έρθουν από μόνα τους και δεν είναι η ομάδα των νέων που από μόνη της φτάνει να αναστρέψει το κλίμα. Αυτονόητο είναι ότι η χώρα αν δεν επιστρέψει στην κανονικότητα και δεν εξαλείψει όλα όσα δεκάδες χρόνια συζητάμε αλλά δεν εφαρμόζουμε το μονά που θα πετύχουμε οι επιχειρήσεις αυτής της μορφής να αλλάζουν έδρα και να δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό.

Είναι καλές οι προσπάθειες των τραπεζών και άλλων φορέων για την επιβράβευση των καινοτόμων ιδεών που στις περισσότερες των περιπτώσεων φτάνουν μέχρι το σημείο αυτό για λόγους προβολής των ίδιων και επειδή η ιδέα των startups είναι του συρμού αυτή την περίοδο.

Όμως οι νέοι επιχειρηματίες που δρουν μέσα στην κρίση και σε τομείς αιχμής «απαιτούν» πρόσφορό έδαφος, φιλικό περιβάλλον, δομές στήριξης στα πρώτα τους στάδια και μέχρι να φτάσουν οι ιδέες τους να γίνουν πράξη και να τοποθετηθούν στην αγορά καθώς και κουλτούρα ρίσκου από τους χρηματοοικονομικούς φορείς της χώρας.

Εξετάζοντας τις παραπάνω παραμέτρους διαπιστώνουμε ότι:

Η παραπάνω απαρίθμηση είναι ικανή από μόνη της να δημιουργήσει απογοήτευση και πεσιμιστική διάθεση.

Στους νέους επιχειρηματίες, αυτής της κατηγορίας όμως αυτά είναι γνωστά και πλέον επιλέγουν να λειτουργήσουν, σε μεγάλο βαθμό, ανεξάρτητα από το κράτος και με κεφάλαια που αντλούν από ιδιώτες επενδυτές ή οργανωμένα κεφάλαια του εξωτερικού.

Το επόμενο διάστημα το νέο ΕΣΠΑ στοχεύει στην ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας με τη δημιουργία δομών υποστήριξης. Είναι ίσως ευκαιρία να δημιουργήσουμε εμείς τη δική μας ανθρώπινη αρχικά δομή στήριξης και αργότερα να επιτύχουμε και την οικονομική στήριξη ώστε να διαμορφώσουμε ένα χρηστικό μέσο για τους υποψήφιους επιχειρηματίες και όχι να γίνει μια δομή για απορρόφηση χρημάτων. Είναι καιρός τα λίγα χρήματα να αξιοποιηθούν όχι από επιτήδειους αλλά από την κοινωνία και να αποδώσουν σ’ αυτή.

Μια δομή με το κύρος και τη συνέργεια όλων των παραγωγικών και επιστημονικών φορέων της πόλης θα ήταν και η ισχυρή φωνή των νεοφυών επιχειρήσεων προς την πολιτεία όχι για διεκδίκηση επιδοτήσεων αλλά για οριζόντιες αποφάσεις που θα διευκολύνουν τη νεοφυή επιχειρηματικότητα. Τέτοιες διευκολύνσεις θα μπορούσε να είναι η κατάργηση των εργοδοτικών εισφορών για τα 3-5 πρώτα χρόνια λειτουργίας των νέων επιχειρήσεων, η απαλλαγή από φόρους για την αρχική περίοδο και τις επενδύσεις τους και φυτικά το συνολικά φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον.

Χωρίς αυτά είναι σαφές ότι κάθε νέο που θα γεννιέται στην περιοχή, μόλις σταθεί στα πόδια του, θα ζητήσει μόνο του ή θα του το επιβάλλουν οι χρηματοδότες του να μεταφερθεί σε άλλες φιλόξενες χώρες που δεν ζητούν 100% προκαταβολή φόρου.