Αναλυτικά εκκαθαριστικά σημειώματα. Ποια είναι η σημασία τους για τον εργοδότη και τον εργαζόμενο
Με τη διάταξη του Ν.4254/2014 (Άρθρο πρώτο, Κεφαλ.Α, Υποπαρ.ΙΑ5) προβλέπεται η υποχρέωση του εργοδότη να χορηγεί κατά την εξόφληση των αποδοχών του προσωπικού, αναλυτικά εκκαθαριστικά σημειώματα ενώ σε περίπτωση εφαρμογής μηχανογραφημένου συστήματος θα πρέπει να χορηγείται ανάλυση μισθοδοσίας.
Σε κάθε περίπτωση οι πάσης φύσεως αποδοχές του προσωπικού και οι κρατήσεις αυτών θα πρέπει να απεικονίζονται αναλυτικά.
Η παραβίαση της ανωτέρω υποχρέωσης του εργοδότη συνεπάγεται τις διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 24 του Ν.3996/2011, όπως ισχύει. Ο υπολογισμός του ύψους του επιβαλλόμενου προστίμου γίνεται σύμφωνα με την Υ.Α 2063/Δ1632/2011 Υπ. Εργασίας (κατηγοριοποίηση παραβάσεων).
Σε κάθε περίπτωση οι πάσης φύσεως αποδοχές του προσωπικού και οι κρατήσεις αυτών θα πρέπει να απεικονίζονται αναλυτικά.
Η παραβίαση της ανωτέρω υποχρέωσης του εργοδότη συνεπάγεται τις διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 24 του Ν.3996/2011, όπως ισχύει. Ο υπολογισμός του ύψους του επιβαλλόμενου προστίμου γίνεται σύμφωνα με την Υ.Α 2063/Δ1632/2011 Υπ. Εργασίας (κατηγοριοποίηση παραβάσεων).
Σημειώνουμε ότι η μη επίδειξη αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποδοχών των εργαζομένων για το τελευταίο τουλάχιστον τρίμηνο κατά τον έλεγχο που πραγματοποιούν τα όργανα του ΣΕΠΕ, αποτελεί ευθέως αποδεικνυόμενη παράβαση της εργατικής νομοθεσίας σύμφωνα με το άρθρο 2 της Υ.Α 27397/122/19.8.2013 Υπ. και Υφ. Εργασίας και τιμωρείται με πρόστιμο κατά δέσμια αρμοδιότητα του Επιθεωρητή Εργασίας που κυμαίνεται από 300 ευρώ έως 5000 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων που απασχολούνται συνολικά στην επιχείρηση (υποκαταστήματα – εγκαταστάσεις).
Η ανωτέρω διάταξη που προβλέπει την υποχρέωση του εργοδότη για την χορήγηση των αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποδοχών των εργαζομένων, ορίζει ρητά ότι δεν απαιτείται η υπογραφή του εργαζόμενου ως αποδεικτικό χορήγησης του εκκαθαριστικού σημειώματος.
Θα πρέπει όμως σε κάθε περίπτωση να αποδεικνύεται ότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα χορηγήθηκαν στον εργαζόμενο (εκδόθηκαν και παραδόθηκαν στον εργαζόμενο), ώστε ο εργαζόμενος να έλαβε γνώση αναλυτικά, σχετικά με τις αποδοχές που του καταβάλλονται.
Δεν αρκεί επομένως το γεγονός ότι απλά υπάρχουν κατά τον πιθανό έλεγχο αναλυτικά εκκαθαριστικά σημειώματα στον τόπο της επιχείρησης.
Επειδή η χορήγηση των εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποτελεί υποχρέωση του εργοδότη, το βάρος της απόδειξης ότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα όντως παραδόθηκαν στον εργαζόμενο, βαρύνει τον εργοδότη.
Θα πρέπει όμως σε κάθε περίπτωση να αποδεικνύεται ότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα χορηγήθηκαν στον εργαζόμενο (εκδόθηκαν και παραδόθηκαν στον εργαζόμενο), ώστε ο εργαζόμενος να έλαβε γνώση αναλυτικά, σχετικά με τις αποδοχές που του καταβάλλονται.
Δεν αρκεί επομένως το γεγονός ότι απλά υπάρχουν κατά τον πιθανό έλεγχο αναλυτικά εκκαθαριστικά σημειώματα στον τόπο της επιχείρησης.
Επειδή η χορήγηση των εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποτελεί υποχρέωση του εργοδότη, το βάρος της απόδειξης ότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα όντως παραδόθηκαν στον εργαζόμενο, βαρύνει τον εργοδότη.
Αν και δεν προβλέπεται να τεθεί η υπογραφή του εργαζόμενου στα εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών, στην πράξη πολλές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο στοιχείο και ως απόδειξη για την καταβολή των αποδοχών στον εργαζόμενο και για αυτό τον λόγο υπάρχει στα εκκαθαριστικά σημειώματα η ένδειξη της υπογραφής του εργαζόμενου για τις αποδοχές που έλαβε.Ο σκοπός της υποχρέωσης χορήγησης στον μισθωτό των αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων είναι η διασφάλιση της διαφάνειας όσο αφορά το καθεστώς των αμοιβών που ακολουθεί μια επιχείρηση και η πλήρης ενημέρωση του εργαζόμενου σχετικά με την αμοιβή της εργασίας του (βασικός μισθός ,επιδόματα, ασφαλιστικές κρατήσεις κ.λ.π), για να αποφεύγονται προς τούτο οι αμφισβητήσεις, ως προς αν οι καταβαλλόμενες αποδοχές ανταποκρίνονται ή όχι στις δικαιούμενες αξιώσεις του εργαζόμενου από την παροχή εργασίας.
Για τον λόγο αυτό, σε περίπτωση που ο εργαζόμενος παραλαμβάνει αναλυτικά εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών σύμφωνα με τα οποία οι αποδοχές που του καταβάλλονται υπολείπονται από αυτές που έχουν συμφωνηθεί σύμφωνα με την ατομική σύμβαση εργασίας, ο δε εργαζόμενος παραλαμβάνοντας αυτά τακτικά, λαμβάνει γνώση των αποδοχών που του καταβάλλονται και δεν εναντιώνεται για τις λιγότερο καταβαλλόμενες αποδοχές για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, δύναται να θεωρηθεί ότι αποδέχεται τις καταβαλλόμενες αποδοχές, δηλαδή μεταβλήθηκαν οι όροι της ατομικής σύμβασης εργασίας σιωπηρά, στα πλαίσια της αρχής της ελευθερίας των συμβάσεων(361Α.Κ)έστω και αν δεν υπογράφει στα αναλυτικά εκκαθαριστικά σημειώματα.
Βασίλης Τραϊανόπουλος
Επιθ. Εργασιακών Σχέσεων