Οι επιπτώσεις απο μια χρηματιστηριακή κρίση
Το να συζητάμε στην Ελλάδα για μια νέα χρηματιστηριακή κρίση στις διεθνείς αγορές μοιάζει σαν να βρισκόμαστε στην έρημο Σαχάρα και να ακούμε ότι ένας νέος καύσωνας θα πλήξει τις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν είναι έτσι ακριβώς! Μπορεί το χρηματιστηριακό τοπίο να είναι ήδη κατεστραμμένο στην Ελλάδα και να θεωρούμε ότι δεν έχουμε να χάσουμε περισσότερα, αλλά μια νέα καταιγίδα στις αγορές θα δυσχεράνει τις όποιες προσπάθειες της χώρας για ανάκαμψη.
Η πιθανότητα μιας νέας χρηματιστηριακής κρίσης αυξάνεται συνεχώς. Η αστάθεια που δημιουργεί το Προσφυγικό στην ίδια τη δομή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η πτώση της ζήτησης στην Κίνα και οι επιπτώσεις της στις διεθνείς τιμές των εμπορευμάτων, καθώς και οι υψηλές αποτιμήσεις των μετοχών στα χρηματιστήρια είναι ικανοί λόγοι για να μας κάνουν να ανησυχούμε. Αλλά γιατί να μας ενδιαφέρει ένα τέτοιο θέμα αν δεν έχουμε μετοχές στη Νέα Υόρκη; Διότι οι μετοχές στο Χρηματιστήριο της Αθήνας είναι έτσι ή αλλιώς ένα κεφάλαιο που οι περισσότεροι θα θέλαμε να ξεχάσουμε!
Σε ένα περιβάλλον όπου το κυνήγι των επενδύσεων είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου για όλους όσοι θέλουν να επιβιώσουν στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομική πραγματικότητα, μια νέα χρηματιστηριακή κρίση θα αυξήσει ακόμη περισσότερο την αξία των επενδυτών! Η Ελλάδα, η οποία αγνοεί μέχρι και σήμερα ότι υφίσταται ένας τέτοιος ανταγωνισμός στην αγορά, θα απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο από την προοπτική της ανάκαμψης. Θα είναι πιο δύσκολο να προσελκύσει επενδύσεις, επειδή οι επενδυτές θα είναι δυσεύρετοι και απαιτητικοί (λόγω της κρίσης) και την ίδια ώρα οι ανταγωνιστές μας στις διεθνείς αγορές θα έχουν ήδη καταγράψει άπειρες εργατοώρες στην προσπάθειά τους να γίνουν περισσότερο ελκυστικοί και φιλικοί σε αυτούς.
Στην Ελλάδα που φλερτάρει με την επιστροφή στη Σοβιετία του ’50 αυτά μπορεί να φαίνονται σε πολλούς ως υψηλή ραπτική, αλλά είναι μια θλιβερή όψη της πραγματικότητας. Αργά ή γρήγορα θα βρεθούμε αντιμέτωποι με τη μοίρα μας, καθώς θα έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ μιας φιλελεύθερης πολιτικής και μιας πορείας προς τη συντριβή. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι το αίσθημα της αυτοσυντήρησης θα μας ωθήσει προς τη φιλελεύθερη πλευρά του τραπεζιού, είναι αμφίβολο αν θα προλάβουμε να βρούμε καρέκλα για να καθίσουμε!
Η Βουλγαρία, η Ρουμανία και τελευταία η Αλβανία έχουν ήδη θεσπίσει κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων που εμείς δεν τολμάμε καν να τα σκεφτούμε. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι έχουμε παραβιάσει πολλές φορές στο παρελθόν τον άγραφο κανόνα της αγοράς, ότι η εμπιστοσύνη είναι το πιο ακριβό χρηματιστηριακό αγαθό. Ακόμη κι αν επιχειρήσουμε να γίνουμε πιο φιλελεύθεροι κι από τους φιλελεύθερους, υπάρχει μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης.
Από την άλλη, η Ελλάδα δεν είναι Βουλγαρία ή Αλβανία. Εχει αντικειμενικά μεγαλύτερες επενδυτικές ευκαιρίες. Αν αποφασίσουμε να αλλάξουμε ρότα, θα υπάρξουν επενδυτές που θα ρίξουν τη ματιά τους και σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη. Αλλά χρειάζεται να τους πείσουμε ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν άλλοι αιφνιδιασμοί στο μέλλον, ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η κυβέρνησή μας!
Η πιθανότητα, λοιπόν, μιας νέας χρηματιστηριακής κρίσης μάς αφορά όλους έτσι κι αλλιώς. Είτε έχει κανείς μετοχές, είτε δεν έχει. Επειδή ακριβώς η καθημερινότητά μας θα επηρεαστεί σημαντικά, όπως έχει συμβεί και με όλες τις χρηματιστηριακές κρίσεις. Αλλά ακόμη πιο επικίνδυνο είναι να ξεκινήσει η νέα κρίση από τη γειτονιά μας. Να είμαστε, δηλαδή, ταυτόχρονα η αφορμή της κρίσης και το μεγαλύτερο θύμα της! Και αυτό μπορεί να συμβεί μέσα από δύο σενάρια: το πρώτο, το οποίο έχει ήδη περιγραφεί από ξένους οίκους, αφορά στην προσφυγική κρίση. Την αναστολή -έστω- της Συνθήκης του Σέγκεν, τον περιορισμό της κίνησης κεφαλαίων, την πτώση του ευρώ. Το δεύτερο, τα κόκκινα δάνεια στον ευρωπαϊκό Νότο. Υπήρξε και σχετική αναφορά από αξιωματούχους του ΔΝΤ. Και τα δύο σενάρια έχουν μέσα τους Ελλάδα! Και τα δύο σενάρια είναι πιθανά. Ακόμη κι αν δεν συμβούν, οι επιπτώσεις τους είναι ήδη ορατές, σαν να έχουν ήδη συμβεί!
Θανάσης Μαυρίδης