Εργόσημο – Η διαδικασία έκδοσης
Τα βασικά για το Εργόσημο
Ποιους αφορά;
α) Το κατ’ οίκον απασχολούμενο προσωπικό για την αμοιβή και παρακράτηση εισφορών. (π.χ. οικιακή καθαριότητα, οι κηπουρικές εργασίες, μικροεπισκευαστικές εργασίες, η παράδοση ιδιαιτέρων μαθημάτων, η φύλαξη παιδιών, φροντίδα ηλικιωμένων ή ατόμων με ειδικές ανάγκες, οι αισθητικές φροντίδες φροντίδα αρρώστων κ.τ.λ. Αλλά όλα αυτά μονάχα αν παρέχονται αποκλειστικά κατ’ οίκον του εργοδότη.
β) Τους εργάτες γης (περιστασιακοί ή όχι) (ημεδαποί ή αλλοδαποί), που απασχολούνται σε γεωργικές/κτηνοτροφικές επιχειρήσεις – εκμεταλλεύσεις (ατομικές ή με μορφή Ο.Ε. – Ε.Ε.) και οι οποίοι ασφαλίζονται στον ΟΓΑ ως αυτοτελώς απασχολούμενοι
Οι διατάξεις του εργοσήμου δεν έχουν εφαρμογή: στους απασχολούμενους με αμοιβή στην πρωτογενή αγροτική δραστηριότητα σε επιχειρήσεις με μορφή Α.Ε. και ΕΠΕ, στους απασχολούμενους σε κτηνοτροφικές επιχειρήσεις – εκμεταλλεύσεις ενσταυλισμένου τύπου (βουστάσια, ιπποφορβεία, πτηνοτροφεία, χοιροτροφεία, μονάδες εκτροφής αιγοπροβάτων και παρεμφερείς προς αυτά επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις) καθώς και στους αλιεργάτες της παράκτιας και μέσης αλιείας.
Ποιος είναι ο Υπόχρεος έκδοσης του Εργοσήμου;
Είναι αυτός που δέχεται τις εργασίες των εν λόγω προσώπων.
Ποιος έχει το δικαίωμα εξαργύρωσης του;
Το έχει το πρόσωπο που παρείχε την εργασία από τις Τράπεζες ή ΕΛΤΑ, αφού προηγουμένως έχουν παρακρατηθεί οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές.
Ποια η διαδικασία χρησιμοποίησης του Εργόσημου;
Ο εργοδότης απευθύνεται στην Τράπεζες ή ΕΛΤΑ με τον ΑΜΚΑ του, δηλώνει αν είναι ΙΚΑ ή ΟΓΑ, το είδος της παρεχόμενης εργασίας (π.χ. οικιακές εργασίες) και καταθέτει το ποσό του Εργοσήμου, το οποίο αντιστοιχεί στην αμοιβή του εργαζόμενου συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών εισφορών. Η τράπεζα , ΕΛΤΑ, κ.τ.λ., αξιοποιώντας τον ΑΜΚΑ, συνδέεται με τη βάση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο κατά τη στιγμή της έκδοσης και αναζητά τα στοιχεία του εργοδότη. Στη συνέχεια παρουσιάζει τα στοιχεία για επιβεβαίωση στον εργοδότη, ο οποίος με την σειρά του τα επιβεβαιώνει. Πριν την έκδοση του εργοσήμου, ο φορέας έκδοσης αποστέλλει ηλεκτρονικό μήνυμα στην ΗΔΙΚΑ Α.Ε. με τα στοιχεία του εργοσήμου προς έκδοση.
Επί του αντιτύπου – αποκόμματος για τον εργοδότη αναγράφονται κατά την έκδοση του Εργοσήμου τα ακόλουθα στοιχεία: α) Ο φορέας έκδοσης του Εργοσήμου β) Ο αρμόδιος φορέας κοινωνικής ασφάλισης (Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. ή Ο.Γ.Α.) γ) Ο μοναδικός αριθμός του Εργοσήμου δ) Ο ΑΜΚΑ του εργοδότη ε) Τα ονομαστικά στοιχεία του εργοδότη, όπως αυτά αναφέρονται στο Αρχείο του ΑΜΚΑ – ΕΜΑΕΣ στ) Το ποσό του Εργοσήμου, το οποίο αποτελεί την αμοιβή του εργαζομένου ζ) Οι ασφαλιστικές εισφορές η) Η ημερομηνία έκδοσης του Εργοσήμου θ) Η ημερομηνία λήξης του Εργοσήμου ι) θέση για αναγραφή ονοματεπώνυμου του εργαζομένου
Επί του αντιτύπου – αποκόμματος για τον εργαζόμενο αναγράφονται τα ακόλουθα στοιχεία: α) Όλα τα παραπάνω στοιχεία β) Η ημερομηνία πληρωμής γ) Γραμμωτός κώδικας, ο οποίος θα λειτουργήσει βοηθητικά κατά τη στιγμή εξαργύρωσης του Εργοσήμου (προαιρετικά).
Το ποσόν του Εργοσήμου δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 5 €. Ο χρόνος ισχύος του ορίζεται στους τέσσερεις (4) μήνες από την ημερομηνία έκδοσής του. Μετά τη λήξη της περιόδου αυτής το Εργόσημο δεν μπορεί να εξαργυρωθεί από τον εργαζόμενο. Εργόσημο που δεν έχει χρησιμοποιηθεί από τον εργοδότη μπορεί να ακυρωθεί και να εξαργυρωθεί από τον ίδιο εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία έκδοσής του.
Μετά τη λήξη ισχύος του, το Εργόσημο ακυρώνεται αυτομάτως από τον φορέα έκδοσης και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον εργοδότη για πληρωμή ή να εξαργυρωθεί από τον εργαζόμενο. Σε περίπτωση απώλειας ή καταστροφής Εργοσήμου που δεν έχει εξαργυρωθεί, μόνο ο εργοδότης έχει δικαίωμα να ζητήσει την επανέκδοσή του υποβάλλοντας σχετικό αίτημα στον φορέα έκδοσης.
Ύψος κρατήσεων εισφορών:
Για το ΙΚΑ ΤΕΑΜ στο ποσό του εργοσήμου εμπεριέχεται 20% κρατήσεις εργοδότη και εργαζομένου. Άρα σε ένα εργόσημο 100 ευρώ τα 80,00 είναι αμοιβή και τα 20,00 είναι κρατήσεις.
Πως βρίσκω τι εργόσημο πρέπει να αγοράσω για να πάρει ο εργαζόμενος ακριβώς τα χρήματα που θέλω να πάρει;
Αν θέλω να αγοράσω ένα εργόσημο που να μείνουν «Χ» χρήματα στον εργαζόμενο αγοράζω εργόσημο αξίας «Χ» διά 0,8
Π.χ. Θέλω να αγοράσω εργόσημο και να μείνουν 500 ευρώ στον εργαζόμενο. Τότε 500/0,8 = 625. Αγοράζω συνεπώς εργόσημο αξίας 625 εκ του οποίου το 20% είναι ασφαλιστικές εισφορές (625*20%=125,00) και το υπόλοιπο είναι η αμοιβή του εργαζομένου (625 -125 = 500,00)
Πως βρίσκω τι εργόσημο πρέπει να αγοράσω για να πάρει ο εργαζόμενος ακριβώς τα ένσημα (ασφαλιστικές ημέρες) που θέλω να πάρει;
Ο υπολογισμός των ημερών που αντιστοιχούν σε ένα εργόσημο βρίσκεται με τον κάτωθι υπολογισμό. (Εισφορές εργοσήμου) διά (Ημερήσια εισφορά του ανειδίκευτου εργάτης της 31ης Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους σ.σ. στο 2012 είναι 11,88 ). Το ποσό που θα προκύψει διπλασιάζεται και αυτό το ποσό είναι οι ημέρες εργασίες του εργαζομένου μη δυνάμενες να υπερβούν τις 30 ημέρες / μήνα ή 360/έτος.
Για παράδειγμα : Εργόσημο 1000 ευρώ στον Μάρτη. Για να βρω τις εισφορές εργοσήμου θα κάνω την πράξη 1000 * 20 % = 200. Άρα 200/11,88 = 16,83. Το ποσό αυτό το διπλασιάζω άρα 16,83 * 2 = 33,67. Επειδή μπορώ όμως μέχρι 30 ημέρες το μήνα οι μέρες τελικά που θα ασφαλιστεί ο εργαζόμενος για τον Μάρτη από αυτό το εργόσημο των 1000 ευρώ είναι 30 ημέρες.
Για το 2012 (έως 30/06/2012) αν διαιρέσουμε το εργόσημο με το 29,7 βγάζουμε τις ημέρες ασφάλισης. Αυτό ισχύει όμως μόνο για το 2012 διότι το επόμενο έτος αλλάζει η «ημερήσια εισφορά του ανειδίκευτου εργάτη της 31ης Δεκ του προηγούμενου έτους»
(Σημείωση: Την 31/12/11 το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη ήταν 33,57. Οι κρατήσεις είναι 35,4% επί αυτού. Άρα 33,57 * 35,4 % = ασφαλιστικές κρατήσεις = 11,88 ευρώ. )
Πως ξέρουμε οι ασφαλιστικές ημέρες ποιόν μήνα αφορούν;
Πρέπει να καταβάλλεται τον ίδιο μήνα με το μήνα που παρέχεται η υπηρεσία, έτσι ώστε να ένσημα να καταλογίζονται στον ίδιο μήνα. Δεν έχει σημασία η ημέρα, αρκεί η καταβολή να γίνεται εντός του αντίστοιχου μήνα.Αλλιώς θα καταλογισθεί στον μήνα που θα καταβληθεί το ποσό.
Πρέπει να αγοραστεί δώρο Χριστουγέννων, Δώρο Πασχα, Επίδομα αδείας σε εργόσημο;
Σύμφωνα με τον κ Λαναρά (Νομοθεσία Εργατική και Ασφαλιστική) (σελ 13 και 19 της έκδοσης του 2007), για τους εργαζόμενους σε γεωργικές εργασίες καθώς και για τους οικόσιτους οικιακούς μισθωτούς δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις εργατικής νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας, τις Κυριακές και αργίες και την νυκτερινή εργασία αλλά δικαιούνται να λάβουν όμως δώρα, επιδόματα αδείας, άδεια, αποζημιώσεις (βλ. ΔΕΝ 2005 σελ.595, ΔΕΝ 2006 σελ 467).
Αντίθετα, σύμφωνα με το περιοδικό ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ σελ 352, Απρ 2012, δεν προκύπτει τέτοια υποχρέωση.
ΜΟΡΦΕΣ – ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ του ΕΡΓΟΣΗΜΟΥ:
1η Παραλλαγή εργοσήμου: «Ειδική συναλλαγή εργόσημου» όταν έχουν όλοι τραπεζικό λογαριασμό:
Στην περίπτωση όπου τόσο ο εργαζόμενος όσο και ο εργοδότης τηρούν τραπεζικό λογαριασμό σε οποιαδήποτε τράπεζα, θα μπορεί να διενεργείται από τον εργοδότη ειδική συναλλαγή «εργοσήμου» όπου ο εργοδότης καταθέτει το συνολικό ποσό αμοιβής του εργαζόμενου και ασφαλιστικών εισφορών στο λογαριασμό του εργαζόμενου. Η ειδική συναλλαγή φροντίζει για τις λειτουργίες που είναι απαραίτητες για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών προκειμένου στον λογαριασμό του εργαζόμενου να κατατεθεί το καθαρό ποσό πληρωμής (μικτή αμοιβή – ασφαλιστικές εισφορές). Κατά τη διαδικασία έκδοσης ισχύουν όσα αναφέρονται στην παρ. 3. Συμπληρωματικά, ο εργοδότης συμπληρώνει τον αριθμό λογαριασμού IBAN του εργαζόμενου.
2η Παραλλαγή εργοσήμου: «Η Εργοκάρτα»
Για τη διευκόλυνση των συναλλασσομένων, μπορεί να χρησιμοποιείται ειδική προπληρωμένη ή άλλη τραπεζική κάρτα, με την ένδειξη «Εργοκάρτα» ή άλλο δηλωτικό αναγνωριστικό, την οποία μπορούν να προμηθεύονται οι εργαζόμενοι από τα τραπεζικά ιδρύματα
Η ειδική αυτή κάρτα, θα έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
α) Θα φέρει το λογότυπο ενός διεθνή οργανισμού πληρωμών (π.χ. Visa, MasterCard). β) Θα δύναται να χρησιμοποιηθεί τόσο εντός Ελλάδος όσο και στο εξωτερικό. γ) Θα δύναται να εκτελεί αναλήψεις σε ΑΤΜ και αγορές σε μηχανήματα EFT/POS δ) Η κάρτα θα παραδίδεται (μαζί με το αντίστοιχο PIN της) σε σφραγισμένο φάκελο και θα φέρει chip. ε) Η κάρτα θα μπορεί να διατεθεί και σε εργαζόμενους οι οποίοι δεν διατηρούν τραπεζική σχέση. Κατά τη διαδικασία εξαργύρωσης του εργοσήμου, ο εργαζόμενος Θα εισάγει την κάρτα στην ειδική υποδοχή ΑΤΜ και στη συνέχεια θα πληκτρολογεί τον ΑΜΚΑ του ή το pin που του έχει δοθεί και τον μοναδικό αριθμό του εργοσήμου. Μετά την ολοκλήρωση των βημάτων της διαδικασίας (έλεγχος, ταυτοποίηση, κ.α.) το καθαρό πληρωτέο ποσό θα πιστώνεται στην κάρτα και οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές θα πιστώνονται στον λογαριασμό του αρμόδιου φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Με την ολοκλήρωση της συναλλαγής, το ΑΤΜ ή/και το ΑΜΠ θα τυπώνει απόδειξη.
Παρέχετε δυνατότητα επιλογής ασφαλιστικού φορέα;
Η δυνατότητα επιλογής ασφαλιστικού φορέα στους νέους ασφαλισμένους δεν παρέχεται στα πρόσωπα που εμπλέκονται με το Εργόσημο.
Πως εκπίπτουν φορολογικά οι ασφαλιστικές εισφορές του Εργοσήμου;
Κατά τον αρχικό Νόμο (περ. ια παρ. 1 άρθρου 8 ΚΦΕ οι ετήσιες καταβληθείσες εισφορές εκπίπτουν φορολογικά. Όμως αυτό καταργήθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 27 του νόμου 3986/2011. Αυτά βέβαια για τους ιδιώτες εργοδότες. (π.χ. φύλαξη παιδιών σε οικία) (σ.σ. Οι εγκύκλιοι του ΙΚΑ λένε ότι εκπίπτουν φορολογικά. Κατά τη γνώμη μας υπερισχύει ο φορολογικός Νόμος δηλαδή η μη δυνατότητα έκπτωσης )
Αν ο εργοδότης είναι επιτηδευματίας (π.χ. Ο.Ε. με αγροτικές εκμεταλλεύσεις) οι εισφορές και οι αμοιβές εκπίπτουν κανονικά στο σύνολό τους.
Πότε είναι η έναρξη εφαρμογής του Εργοσήμου;
α) Για τους κατ’ οίκον απασχολούμενους που ασφαλίζονται ήδη και υποβάλλονται για αυτούς Α.Π.Δ. θα αρχίσει από 1-1-2012.
β) Για τους κατ’ οίκον απασχολούμενους οι οποίοι ασφαλίζονται με βάση το δελτίο παροχής υπηρεσιών (μπλόκ), πάλι θα αρχίσει στις 1-1-2012 (είχε δοθεί παράταση με την Α21/4493/21-10-2011. )
γ) Για τα λοιπά υπαγόμενα πρόσωπα ο νέος τρόπος αμοιβής και παρακράτησης εισφορών εφαρμόζεται υποχρεωτικά από 12-9-2011.
Ποιες είναι οι ποινές επί των παραβάσεων του Εργοσήμου;
Η παράβαση των διατάξεων περί εργοσήμου και η μη πληρωμή με εργόσημο συνεπάγεται πρόστιμο ίσο με το 50πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη της 31ης Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, το οποίο επιβάλλεται από τον αρμόδιο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης.
Πηγές:
N. 3863. Κεφ. 4ο. άρθρο 20 (ΦΕΚ Α 115/15.07.2010)
Υπ. Εργασίας Αρ. πρωτ.: 14913/343/Φ10034/27.6.2011
Εγκύκλιος Ι.Κ.Α. Αρ. 68/9.9.2011
Εγκύκλιος Ο.Γ.Α. αριθ. 9/12.9.2011
Εγκύκλιος ΙΚΑ Α 21/449/3/21-10-2011
Σ τ α υ ρ ο υ λ ά κ η ς Α ρ τ . Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς
Οικονομολόγος ΑΒΣΘ – Λογιστής Φοροτεχνικός