Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων – Θα μας (απά) ή (διά)σφαλίζει? Δείτε το
Tου Γ. Αγγέλη
Μπορεί τις καταθέσεις των Ελλήνων αποταμιευτών να τις εγγυηθούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες; Ο Juncker ετοιμάζεται αύριο να πει το “ναι” και το πώς αυτό μπορεί να γίνει άμεση πραγματικότητα στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Η χρονική σύμπτωση της παρουσίασης του σχεδίου για ενα ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων από το πρόεδρο της Κομισιόν αύριο, μπορεί χρονικά να συμπίπτει με το τέλος του πρώτου κύκλου της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, αλλά… ελάχιστη σχέση έχει με αυτό.
Ο πρόεδρος της Κομισιόν θα παρουσιάσει αύριο το σχέδιο για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων με το οποίο θα πρέπει να ολοκληρωθεί η τραπεζική ενοποίηση της Ευρωζώνης και να περνάει το τραπεζικό ευρωσύστημα σε ενα άλλο… σύμπαν.
Η αβεβαιότητα που έχει διαχυθεί από τα πρόσφατα γεγονότα στο Παρίσι και ο κίνδυνος αυτά να έχουν συνέχεια σε άλλες πρωτεύουσες της Ευρωζώνης αντί να αναβάλει τους συγκεκριμένους σχεδιασμούς φαίνεται να τους επισπεύδει, αν και κάποια στελέχη της Κομισιόν μέχρι και την Παρασκευή παρέμεναν επιφυλακτικά για το αν οι σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν όπως είχε προγραμματισθεί από το επιτελείο Juncker για αύριο Τρίτη 24 Νοεμβρίου.
Η ανακοίνωση γίνεται σε συνεννόηση και με τη συνεργασία του προέδρου της ΕΚΤ Mario Draghi, ο οποίος άλλωστε δύο φορές το τελευταίο δεκαήμερο με δηλώσεις του σε επίσημες συναντήσεις του κεντρικού τραπεζικού κατεστημένου της Ευρωζώνης, έχει δεσμευθεί οτι η τραπεζική ενοποίηση χρειάζεται το δικό της μηχανισμό εγγύησης καταθέσεων.
Τι είναι και πως θα δουλεύει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων
Όπως εξήγησε αρμόδιο στέλεχος της Επιτροπής στο capiatl.gr και στο “Κεφάλαιο” (δημοσίευση 14/11) το σύστημα που θα παρουσιάσει στηρίζεται σε ενα ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο που θα εξασφαλίσει, με εργαλείο την αντασφάλιση των καταθέσεων την εγγύησή τους, σε δύο επίπεδα και σε τρεις χρονικές περιόδους:
• Το ένα θα είναι εθνικού χαρακτήρα και
• το δεύτερο ευρωπαϊκού χαρακτήρα.
Αλλά και τα δύο θα λειτουργήσουν “συμπληρωματικά”, με το ευρωπαϊκό σκέλος να έρχεται αρωγός στο εθνικό σε περίπτωση μη επάρκειας κάλυψης.
Χρονικά το νέο σύστημα θα λειτουργήσει σε τρεις χρονικές περιόδους. Η μία από την έναρξή του μέχρι και το τέλος του 2019 θα προβλέπει ότι για την εγγύηση των καταθέσεων μιας τράπεζας θα εξαντλούνται τα διαθέσιμα του Εθνικού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και μόνο στην περίπτωση που αυτά δεν επαρκούν και αφού έχει εφαρμοστεί η οδηγία BRRD (για το Bail-In των τραπεζών) θα υπάρχει βοήθεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο. Στη δεύτερη φάση, από το 2020 μέχρι και το 2023, θα υπάρχει συνυπευθυνότητα του Εθνικού και του Ευρωπαϊκού Ταμείου και μετά το 2024 η εγγύηση θα είναι αποκλειστικά από το ευρωπαϊκό ταμείο.
Βέβαια πάντα η εγγύηση αυτή αφορά καταθέσεις έως του ποσού των 100 χιλ. ευρώ και με τους όρους της σχετικής Οδηγίας BRRD (για το Bail-In των τραπεζών που θα βρεθούν σε προβληματική κατάσταση) που έχει εκδώσει η Κομισιόν θα υιοθετηθεί από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης.
“Στόχος μας είναι το ευρώ να έχει την ίδια αξία και διασφάλιση στο Βερολίνο, όσο και στην Λισσαβόνα ή την Αθήνα, αποκλείοντας από τον ορίζοντα της Ευρωζώνης ατυχήματα του τύπου των capital controls που εφαρμόσθηκαν στην Κύπρο ή την Ελλάδα” τόνισε στο Κεφάλαιο αρμόδιο κοινοτικό στέλεχος που έχει εμπλακεί στις σχετικές προετοιμασίες από την πλευρά της Επιτροπής.
Οι αντιδράσεις Schaeuble
Όπως έχει επισημάνει όμως το “Κεφαλαίο” (14/11) οι ανακοινώσεις του κ. Juncker δεν θα είναι ανέφελες.
Ήδη από την πλευρά του γερμανικού Υπ. Οικονομικών οι αντιρρήσεις έχουν εκφρασθεί με τον κ. Schaeuble να υποστηρίζει οτι είναι πολύ νωρίς για μία τέτοια εξέλιξη. Και οι λόγοι που έχει γι’ αυτό είναι… πολλών ειδών.
Ο πρώτος που αναφέρεται έχει να κάνει με το επιχείρημα οτι οι Γερμανοί πολίτες “δεν θα δεχθούν -δηλαδή η Bundestag- να εγγυηθούν για τις καταθέσεις χωρών με ασταθές τραπεζικό σύστημα…”. Και στο σημείο αυτό βάζουν στην κουβέντα πέρα από τις ελληνικές τράπεζες, τις ισπανικές και τις ιταλικές.
Ένας πολύ σοβαρότερος λόγος όμως είναι οτι το “σύστημα” που προβλέπει η πρόταση Juncker (κατά ορισμένους σ’ αυτή φαίνεται άμεση επιρροή του Μάριο Draghi), καταλήγει στο να ενσωματώνει στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα τόσο στο επίπεδο εποπτείας, όσο και στο επίπεδο των καταθέσεων, τα εξαιρετικά ισχυρά περιφερειακά γερμανικά ταμιευτήρια, τα οποία είναι συνδεδεμένα με άρρηκτο τρόπο με τις τοπικές οικονομίες αλλά και τα περιφερικά πολιτικά “συστήματα” της Γερμανίας.
Και αυτό είναι ενα εξαιρετικά ευαίσθητο οικονομικό και πολιτικό σημείο στην σημερινή Γερμανία…
Αντ’ αυτού ο κ. Schaeuble και το επιτελείο του, σύμφωνα με απόλυτα ασφαλείς πληροφορίες του Capital.gr, ετοιμάζονται να αντιπροτείνουν ενα σύστημα εγγύησης καταθέσεων το οποίο να μην είναι “ευρωπαϊκός θεσμός” (έτσι ώστε να μη μπορεί να είναι υπό την ευθύνη και την “εξουσία” της ΕΚΤ, της Κομισιόν και του Ευρωκοινοβουλίου) αλλά να έχει “διακρατικό χαρακτήρα”.
Κάτι δηλαδή όπως είναι το Ταμείο Aναδιάρθρωσης Tραπεζών το οποίο έχει διακρατικό και όχι θεσμικά ευρωπαϊκό χαρακτήρα.
Μετωπική για τις περιφερειακές τράπεζες
Η σύγκρουση αναμένεται να είναι σφοδρή αυτή την φορά και τόσο η Κομισιόν όσο και η ΕΚΤ έχουν σκοπό να κλείσουν την υπόθεση της ολοκλήρωσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος παρά τις γερμανικές αντιρρήσεις.
Αλλά το Βερολίνο ή μάλλον η ομάδα Schaeuble με την υποστήριξη της Bundesbank, έχει σκοπό να ενεργοποιήσει και δεύτερο εμπόδιο αν η κατάσταση γίνει ασφυκτική.
Θα απαιτήσει από την ΕΚΤ και το Eurogroup σαν προαπαιτούμενο για να δεχθεί η Γερμανία την δημιουργία “ευρωπαϊκού” Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων, την αναγνώριση στον τρόπο αξιολόγησης του ενεργητικού των τραπεζών του κινδύνου των κρατικών ομολόγων. Με άλλα λόγια οι τράπεζες να κάνουν προβλέψεις όχι μόνο για τον κίνδυνο των άλλων στοιχείων του ενεργητικού τους αλλά και για τα κρατικά ομόλογα που κατέχουν στα χαρτοφυλάκιά τους.
Κάτι τέτοιο βέβαια θα μπορούσε να προκαλέσει σεισμό στα stress test που ετοιμάζει η ΕΚΤ για το 2016… Πέραν αυτού βέβαια θα έβαζε ισχυρά εμπόδια στην συμμετοχή των εμπορικών τραπεζών στην αγορά κρατικού χρέους με άμεση συνέπεια την αύξηση των επιτοκίων στα κρατικά χαρτιά.
Βέβαια από τότε που η κατάσταση είχε αυτά τα χαρακτηριστικά έχει μεσολαβήσει ο “σεισμός” της επίθεσης του ISIS στο Παρίσι και δεν έχει ακόμα γίνει φανερό το πως το γεγονός αυτό έχει επηρεάσει τις απόψεις του Βερολίνου.
Η εικόνα όμως δεν περιορίζεται εκεί. Ο κ. Draghi έχει στο οπλοστάσιό του πολλά “εργαλεία” με τα οποία μπορεί να καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη την θέση των γερμανικών τραπεζών και ειδικά των περιφερειακών, καθώς αν και “τοπικού” χαρακτήρα έχουν ενα εξαιρετικά “διεθνές” επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.
Και αυτό το χαρτοφυλάκιο αποτελεί από μία άποψη και την αχίλλειο πτέρνα τους, καθώς όπως ακούγεται ολοένα και περισσότερο οι αμερικανικές εποπτικές αρχές βλέπουν με πολύ συμπάθεια τις πρωτοβουλίες Draghi στην Ευρωζώνη για την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Ήδη μέχρι σήμερα, αρκετές φορές από το ξέσπασμα της κρίσης το 2008 οι αμερικανικές εποπτικές αρχές έδειξαν οτι μπορούν να γίνουν -και έγιναν- εξαιρετικά δυσάρεστες στις γερμανικές τράπεζες και στα χαρτοφυλάκιά τους.