Μάχη συμφερόντων για το γάλα των 11 ημερών
Η υπουργική απόφαση, για την πλήρη απελευθέρωση στην διάρκεια «ζωής» του γάλακτος, που αναμένεται να εκδοθεί εντός των επομένων ημερών, ήδη έχει πυροδοτήσει αντιδράσεις στην εγχώρια Αγορά, τόσο στον χώρο των καταναλωτών όσο και σε αυτόν των παραγωγών, ώστε ο πόλεμος συμφερόντων μοιάζει αναπόφευκτος.
Με την εν λόγω απόφαση, η οποία -μεταξύ άλλων- προβλέπει την ελεύθερη παραμονή του προϊόντος στο ράφι των πωλήσεων για διάστημα έως 11 ημερών, πλήττεται αφενός η εγχώρια παραγωγή, αφετέρου επηρεάζει αρνητικά όλους όσοι εμπλέκονται στην συγκεκριμένη Αγορά, καθώς θα τονώσει τις μαζικές εισαγωγές γάλακτος από τις ισχυρές γαλακτοπαραγωγούς χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Ολλανδία και η Γερμανία.
Πιο συγκεκριμένα, οι παραγωγοί θεωρούν ότι, εφόσον καταργηθεί η επταήμερη διάρκεια «ζωής» του παστεριωμένου γάλακτος και πλέον το «φρέσκο» γάλα θα μπορεί να παραμένει στα ράφια έως 11 ημέρες, τίθεται εν κινδύνω πλέον ο διαρκώς συρρικνούμενος εγχώριος κλάδο της αγελαδοτροφίας.
Ως γνωστόν, η αγελαδοτροφία στην χώρας μας φθίνει κατά τα τελευταία χρόνια, με την εγχώρια παραγωγή να διαμορφώνεται στα επίπεδα των περίπου 600.000 τόνων, όταν οι ανάγκες εγχώριας κατανάλωσης σε γαλακτοκομικά προϊόντα ανέρχονται σε 1.350.000 τόνους. Τα κενά καλύπτονται με εισαγωγές γάλακτος από βόρειες αλλά και γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες.
Υπό την «ομπρέλα» της «εργαλειοθήκης» του ΟΑΣΑ
Οι αλλαγές στο καθεστώς διάθεσης του προϊόντος, που βασίζονται στην «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ, προβλέπουν ότι η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου (πρώην φρέσκου) γάλακτος θα καθορίζεται με ευθύνη της γαλακτοβιομηχανίας και θα εξαρτάται από τη μέθοδο παστερίωσης που αυτή χρησιμοποιεί.
Το προϊόν θα υπόκειται σε ελέγχους των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης.
Στις 31 Μαρτίου έληξε το καθεστώς των γαλακτοκομικών ποσοστώσεων της ΕΕ, που θεσπίστηκε την δεκαετία του ’80 με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων της πλεονασματικής παραγωγής.
Η πλήρης απελευθέρωση στη διάρκεια ζωής του γάλακτος έρχεται λίγους μόλις μήνες μετά την κατάργηση του καθεστώτος γαλακτομικών ποσοστώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την απελευθέρωση δηλαδή στην παραγωγή γάλακτος στην Ευρώπη, δημιουργώντας ασφυκτικό περιβάλλον για τον εγχώριο κτηνοτροφικό κλάδο.
Οι ξένες λιανεμπορικές αλυσίδες μοιραία θα έρθουν σε οξύτατη αντιπαράθεση με τις εγχώριες, ακριβώς επειδή οι τελευταίες δεν έχουν τα οικονομικά μεγέθη ώστε να αντέξουν τον ανταγωνισμό. Από την άλλη, οι εγχώριοι παραγωγοί και οι καταναλωτές υποστηρίζουν ότι πέφτουν θύμα αυτής ακριβώς της αντιπαράθεσης, καθώς οι μεν πρώτοι θα εξαναγκαστούν να ρίξουν τις τιμές σε επίπεδα που δεν θα επιτρέψουν την επιβίωσή τους και, τελικά, θα προχωρήσουν εκβιαστικά στην εγκατάλειψη του εν λόγω επαγγέλματος, οι δε δεύτεροι θα βρεθούν αιφνιδιαστικά αντιμέτωποι με όρους που δεν έχουν συνηθίσει, όπως για παράδειγμα ο όρος «παστεριωμένο» που θα αντικαταστήσει τον όρο «φρέσκο».
Αντίστοιχη σύγχυση αναμένεται να εκδηλωθεί με το θέμα της διάρκειας ασφαλούς κατανάλωσης, που από 8 ημέρες για το «φρέσκο» γάλα θα ανέλθουν σε 11 για το «παστεριωμένο». Ακόμη δε περισσότερο, οι καταναλωτές δεν είναι σε θέση να εξοικειωθούν με όρους όπως «μακράς παστερίωσης», που από πέρυσι είχε καθιερωθεί.
Αντιδρούν οι κτηνοτρόφοι
Για ισχυρό πλήγμα στο ελλειμματικό σήμερα ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων και καταστροφή της ελληνικής αγελαδοτροφίας και του Έλληνα παραγωγού κάνει λόγο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ) Παναγιώτης Πεβερέτος, ο οποίος, μιλώντας στην εφημερίδα Έθνος, εστιάζει στον αποπροσανατολισμό του καταναλωτή και το αλαλούμ που θα προκαλέσει στην Αγορά η νέα αλλαγή στο παστεριωμένο γάλα.
«Οι καταναλωτές θα δυσκολεύονται να κατανοήσουν ποιο γάλα είναι φρέσκο και ποιο όχι, αφού όλα πλέον θα λέγονται παστεριωμένα. Με το μέχρι τώρα θεσμικό πλαίσιο, φρέσκο γάλα θεωρείτο αυτό που παστεριώνεται στους 71,6 βαθμούς για 15 δευτερόλεπτα, με διάρκεια ζωής τις επτά ημέρες. Πλέον όμως το γάλα που παστεριώνεται στους 71,6?C θα μπορεί να πωλείται και μετά τις 7 ημέρες φθάνοντας μέχρι τις 11 ημέρες. Αυτό το γάλα μέχρι σήμερα ονομαζόταν υψηλής παστερίωσης. Κατά συνέπεια, οι παρασκευαστές θα μπορούν να εισάγουν γάλα από οπουδήποτε, με ημερομηνίες ζωής που θα ορίζουν μόνοι τους, αποπροσανατολίζοντας -όχι τυχαία- τους καταναλωτές», δηλώνει ο κ. Πεβερέτος.
Τρία είναι τα βασικά σημεία που οι Έλληνες κτηνοτρόφοι έχουν ζητήσει από την ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να συμπεριληφθούν στην επικείμενη ΚΥΑ, όπως αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΕΚ:
– Να συμπεριληφθεί ο όρος φρέσκο στο παστεριωμένο γάλα
– Να ορίζεται η διάρκεια ζωής στις επτά ημέρες
– Να αναγράφεται η χώρα προέλευσης του γάλακτος
Μάχη συμφερόντων
Μέχρι σήμερα, η επιμήκυνση της διάρκειας του παστεριωμένου γάλακτος από τις πέντε στις επτά ημέρες, που καθιερώθηκε από πέρυσι, παρά τις αντίθετες εκτιμήσεις, δεν μείωσε τις τιμές των προϊόντων.
Η μνημονιακή υποχρέωση για την απελευθέρωση στη διάρκεια «ζωής» του γάλακτος, οδηγεί σε πλήρη αναδιάταξη μια Αγορά άνω του 1 δισ. ευρώ. Η μάχη αυτή των συμφερόντων είναι βέβαιο ότι θα επιφέρει αναδιανομή μεριδίων με κερδισμένους και χαμένους.
Το ισχύον καθεστώς (που δεν διήρκεσε περισσότερο από έναν χρόνο) συνέχιζε έστω και υποτυπωδώς να προστατεύει την ελληνική παραγωγή γάλακτος, περιορίζοντας τη μέγιστη διάρκεια ζωής του φρέσκου στις 7 ημέρες. Ακόμη και με την επιμήκυνση της διάρκειας στις 7 -από 5 ημέρες που ίσχυε πριν-, οι εισαγωγές «φρέσκου» γάλακτος εξακολουθούσαν να είναι απαγορευτικές, αφού παρέμενε δύσκολη η εισαγωγή, η διανομή και η κατανάλωση ακόμη και σε επτά ημέρες.
Εγχώριες και ξένες γαλακτοβιομηχανίες, λιανεμπορικές αλυσίδες, προμηθευτές και εισαγωγείς, ετοιμάζονται τώρα να «κονταροχτυπηθούν». Κι αυτό γιατί, αν και σε πρώτη φάση οι εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες θα ωφεληθούν ακόμη περισσότερο με την απελευθέρωση στη διάρκεια ζωής του γάλακτος, ακριβώς επειδή θα περιοριστεί το κόστος των επιστροφών (που σε τελευταία ανάλυση επιβαρύνει την τελική τιμή του προϊόντος), σε δεύτερη φάση γνωρίζουν ότι θα ανοίξει διάπλατα η πόρτα των εισαγωγών –ασφαλώς σε βάρος τους.
Οι αλυσίδες του λιανεμπορίου και οι μεγαλοπρομηθευτές θα μπορούν να εισάγουν πλέον φθηνότερο γάλα από ξένες βιομηχανίες και να το πωλούν σε ανταγωνιστικές τιμές, στα ράφια των σούπερ μάρκετ, καθώς το γάλα θα θεωρείται ως «φρέσκο» με τον όρο «παστεριωμένο», είτε αυτό είναι επώνυμο είτε προϊόν ιδιωτικής ετικέτας.
Σε αυτή την περίπτωση, ακόμη κι αν επιλέξουν και οι ίδιοι να προμηθεύονται φθηνότερο γάλα από το εξωτερικό, θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως θα χάσουν ένα μέρος των μεριδίων που κατέχουν στην Αγορά.
Ποιοι μοιράζονται την «πίτα» του 1 δισ.ευρώ
Κυρίαρχη θέση σήμερα μεταξύ των γαλακτοβιομηχανιών που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά του φρέσκου γάλακτος κατέχει η Vivartia με ποσοστό 24,2%, στη δεύτερη θέση σε απόσταση αναπνοής με ποσοστό 24% βρίσκεται η πολυεθνική Friesland (καταλαμβάνει στη χώρα μας την πρώτη θέση στο γάλα μακράς διάρκειας) και ακολουθούν οι εγχώριες βιομηχανίες Ολυμπος, ΜΕΒΓΑΛ, Δωδώνη κ.ά.
Να σημειωθεί ότι η κατανάλωση του φρέσκου γάλακτος, τον τελευταίο χρόνο, αυξήθηκε κατά 3,5%, αλλά οι τιμές δεν μειώθηκαν.