Οι φορολογικές «κατοικίες» της Ευρώπης, μέρος 1ο – Ελλάδα, Βρετανία, Κύπρος
Προορισμός τους; Η χώρα εκείνη που που θα προωθήσει με ομαλό τρόπο την οικονομική δραστηριότητα και ανάπτυξη της επιχείρησής του.
Σε κάθε περίπτωση, το bankingnews.gr σε συνεργασία με τον ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Ανώνυμης Εταιρείας Χρηματοοικονομικών και Φορολογικών υπηρεσιών TaxExperts, παρουσιάζει στο άρθρο που δημοσιεύεται σήμερα μία αναλυτική μελέτη των τριών πιο δημοφιλών “επιχειρηματικών” προορισμών της Ευρώπης των εταιριών που έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό.
Ο κ. Νανόπουλος, βασικός Contributor και Reviewer της Ελλάδας στην έρευνα που κάνει η Παγκόσμια Τράπεζα για τον κατάλογο Ease Doing Business στους τομείς της επιχειρηματικότητας και της φορολογίας, επιχειρεί σε λίγες γραμμές να διαχωρίσει την “πραγματική” και τη “φορολογική μετανάστευση”, σε μία προσπάθεια να εξηγήσει γιατί τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα μεταναστεύουν.
Στην περίπτωση των φυσικών προσώπων υπάρχει η δυνατότητα να έχουμε μία φυσική μετοικεσία η οποία όμως να μην οδηγεί σε «φορολογική μετανάστευσης» καθότι δεν πληρούνται τα κριτήρια των οικονομικών και ζωτικών συμφερόντων για την Αλλαγή Φορολογικής Κατοικίας (ΑΦΚ).
Στις εταιρείες τα πράγματα είναι λίγο πιο ξεκάθαρα στα πλαίσια των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.
Ως προς το φορολογικό σκέλος γιατί τα φυσικά και νομικά πρόσωπα αναζητούν ένα καλύτερο «φορολογικό σπίτι»”.Τι εννοούμε με τον όρο Αλλαγή Φορολογικής Κατοικίας (ΑΦΚ);
Η ΑΦΚ είναι η διαδικασία στην οποία τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα μεταφέρουν τη χώρα στην οποία φορολογείται το παγκόσμιο εισόδημά τους.
Πρέπει να πούμε ότι το παγκόσμιο εισόδημα δεν φορολογείται κατά αποκλειστικότητα στη χώρα που είναι κάποιος φορολογικός κάτοικος και για το λόγο αυτό η ΑΦΚ δεν είναι πανάκεια.
Για παράδειγμα το εισόδημα από ακίνητα φορολογείται πάντα στον τόπο που βρίσκονται τα ακίνητα, ενώ στις εταιρείες τα κέρδη φορολογούνται εκεί που βρίσκεται η πραγματική διοίκηση.
Συνεπώς η μεταφορά της έδρας μίας επιχείρησης εκτός Ελλάδας, όταν η κύρια δραστηριότητα πραγματοποιείται και ελέγχεται από την Ελλάδα, οδηγεί σε μηδενικό αποτέλεσμα και πρέπει να αποφεύγεται.
Από την άποψη αυτή η ΑΦΚ δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός καθότι τα πλεονεκτήματα που φαντάζεται ο καθένας ότι μπορεί να έχει δεν εφαρμόζονται στην πράξη.
Μπορεί μία αλλαγή φορολογικής κατοικίας ενός φυσικού ή ενός νομικού προσώπου να χαρακτηριστεί ως επίπλαστη;
Το ερώτημα αυτό είναι πολύ ουσιαστικό, καθότι πολλές φορές ακούμε για μεταφορά έδρας στην Κύπρο, τη Βουλγαρία και άλλες χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς, χωρίς να έχουν πραγματική μεταφορά της δραστηριότητας στις χώρες αυτές.
Το πρόβλημα αυτό δεν είναι Ελληνικό αλλά παγκόσμιο και δυστυχώς η δυνατότητα ελέγχου του φαινόμενου της εικονικής μεταφοράς είναι περιορισμένη.
Η Ελλάδα μόλις την 1/1/2014 εισήγαγε στη νομοθεσία την έννοια της Ελεγχόμενης Αλλοδαπής Εταιρείας με την οποία δημιουργείται ένα πλαίσιο για την καταπολέμηση τέτοιων περιστατικών.
Επίπλαστη ΑΦΚ μπορεί να υπάρχει και στα φυσικά πρόσωπα αν και κάτι τέτοιο είναι πολύ σπάνιο.
Τα φυσικά πρόσωπα συνήθως βρίσκονται στην αντίπερα όχθη του προβλήματος όπου ενώ πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν φορολογικοί κάτοικοι άλλης χώρας, οι διαδικασίες στις ελληνικές εφορίες δυσκολεύουν τη μεταφορά.
Διαβάστε παρακάτω αναλυτικά την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη του Κωνσταντίνου Νανόπουλου για τις τρεις πρώτες πιο δημοφιλείς φορολογικές κατοικίες της Ευρώπης:
Ελλάδα
Οφείλω να αναφερθώ πρώτα στην πολυαγαπημένη και ταλαιπωρημένη μας πατρίδα.
Όχι μόνο λόγω ηθικού βάρους και συναισθήματος, αλλά και σε επαγγελματικά πλαίσια.
Η Ελλάδα ακόμα και σήμερα έχει δυνατότητες να αποτελέσει το «φορολογικό σπίτι» πολλών Ευρωπαίων.
Τα περισσότερα πλεονεκτήματα αφορούν τα φυσικά και όχι τα νομικά πρόσωπα όπου προφανώς οι φορολογικοί συντελεστές (29% + 100% προκαταβολή + 10% στη διανομή) δεν είναι άξιοι λόγου.
Πλεονεκτήματα για τα φυσικά πρόσωπα
1. Το βασικότερο πλεονέκτημα είναι ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτό που λέμε στο Αγγλοσαξονικό δίκαιο ως Remittance Basis.
Με απλά λόγια ένας αλλοδαπός που μετοικεί στην Ελλάδα μπορεί να εισάγει όσο συνάλλαγμα επιθυμεί με πλήρη απαλλαγή οποιουδήποτε φόρου και εισφοράς.
Τα 2 πρώτα χρόνια μάλιστα οι ελληνικές αρχές δεν έχουν καν το δικαίωμα να ρωτήσουν για την προέλευση των χρημάτων (παρ. 2, του άρθρου 34 του ν.4172/13).
Μετά τα 2 χρόνια ο φορολογούμενος αρκεί να αποδείξει ότι τα εισοδήματα αυτά αποκτήθηκαν στην αλλοδαπή, φυσικά πριν γίνει φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, προκειμένου να εξαιρεθούν από κάθε επιβάρυνση και να αναγνωριστούν για την κάλυψη τεκμηρίων.
2. Ο φόρος μερίσματος 10% είναι ένας από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.
Στα εισοδήματα από μερίσματα ημεδαπών εταιρειών μπορεί να μην έχει μεγάλη αξία γιατί ήδη έχουν υποφέρει από μία υψηλή εταιρική φορολογία, αλλά για τα αλλοδαπά μερίσματα έχουμε χαμηλότερη επιβάρυνση πχ. από την πολυδιαφημισμένη Κύπρο (17%) ή την Ελβετία (15%).
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες φορολογούνε τα μερίσματα στην κλίματα των φυσικών προσώπων οπότε η Ελλάδα υπερτερεί.
3. Ο φόρος κληρονομιάς στην Ελλάδα είναι επίσης εξαιρετικά χαμηλός, με την ανώτερη κλίμακα για τον πρώτο βαθμό συγγένειας να είναι μόλις 10%. Αρκεί να πούμε ότι στην Αγγλία υπάρχει ένα αφορολόγητο όριο μέχρι τις 325χιλ λίρες και πάνω από αυτό ο φόρος κληρονομιάς είναι 40%. Αντίστοιχα οι γονικές παροχές που φορολογούνται flat με 10% στο πρώτο βαθμό συγγένειας είναι ίσως ο χαμηλότερος στην Ευρώπη.
Συμπερασματικά λοιπόν θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η Ελλάδα είναι ο ιδανικός προορισμός του ευρωπαίου συνταξιούχου που έχει ως επί τω πλείστον παθητικά εισοδήματα και θέλει να επωφεληθεί από το χαμηλό φόρο κληρονομιάς (επί των κινητών αξιών).
Ηνωμένο Βασίλειο
Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί ένα δημοφιλή προορισμό για τους Έλληνες κυρίως λόγω του εκπαιδευτικού συστήματος που γαλούχησε μία ολόκληρα γενιά Ελλήνων που σπούδασαν στην Αγγλία τις τελευταίες δεκαετίες.
Αυτό σε συνδυασμό με τις ευκαιρίες εργασίας που προσφέρει η πολύ ανταγωνιστική οικονομία της Αγγλίας, έχει οδηγήσει δεκάδες χιλιάδες Έλληνες τα τελευταία 5 χρόνια πίσω στα φοιτητικά τους στέκια.
Τα φορολογικά πλεονεκτήματα:
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως χώρα με προνομιακό φορολογικό σύστημα, ειδικά για τους Βρετανούς υπηκόους (UK domiciled).
Τα περισσότερα πλεονεκτήματα τα απολαμβάνουν οι non-domiciled οι οποίοι μπορούν να επιλέξουν να φορολογηθούν μόνο για το εισόδημα που αποκτούν στο Ηνωμένο Βασίλειο και το υπόλοιπο να φορολογηθούν μόνο για τα χρήματα που εισάγουν εντός Ηνωμένου Βασιλείου ή σε όλο το ποσό του παγκοσμίου εισοδήματος με ένα flat tax 30χιλ λίρες εφόσον είναι μόνιμοι κάτοικοι (tax residents) τα τελευταία 7 έτη.
Ένα άλλο εξαιρετικό νομικό πλαίσιο που υπάρχει στην Αγγλία είναι το Enterprise Investment Scheme.
ε το EIS μπορεί κάποιος να επενδύσει σε μία από τις επιλεγμένες επενδύσεις που υπάγονται σε αυτό το καθεστώς και να πάρει 30% επιστροφή φόρου στο ποσό της επένδυσης.
Δηλαδή αν κάποιος πληρώνει 30χιλ λίρες φόρο εισοδήματος (από όλες τις κατηγορίες εισοδημάτων) και επενδύσει 100χιλ, τότε θα πάρει επιστροφή όλο το φόρο, πρακτικά δηλαδή θα έχει αυτόματα μία απόδοση 30% στην επένδυσή του.
Λόγω του EIS, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι σήμερα μία από τις καλύτερες επιλογές για να επενδύσει κάποιος στην ηλιακή ενέργεια, όσο παράδοξο και αν ακούγεται. Για αυτό άλλωστε όλα τα νότια παράλια της Βρετανίας έχουν γεμίσει με φωτοβολταϊκά πάρκα και όχι για τις ηλιόλουστες ημέρες.
Επίσης το EIS είναι η βασική πηγή χρηματοδότησης της συντριπτικής πλειοψηφίας των κινηματογραφικών παραγωγών που γίνονται στην Αγγλία και είναι ο βασικός λόγος γιατί πολλά από τα αγαπημένα μας series είναι γυρισμένα στην Αγγλία.
Τα φορολογικά μειονεκτήματα:
• Πολύ υψηλός φόρος κληρονομιάς 40% για περιουσία πάνω από 325χιλ λίρες όπως είπαμε παραπάνω.
• Φόρος επί των τόκων καταθέσεων, αποδόσεων ομολόγων κτλ 20%, σε σχέση με 15% που είναι σήμερα στην Ελλάδα.
• Τα μερίσματα φορολογούνται στην κλίματα (0%-25%-30.56%-36.11%) σε σχέση με flat 10% (πλέον έκτακτη εισφορά) που είναι στην Ελλάδα.
• Υψηλά δημοτικά τέλη
Κόστος διαβίωσης:
Σαφώς και το κόστος διαβίωσης στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι αρκετά υψηλό, ειδικότερα στην ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου.
Σε αυτό περιλαμβάνονται τα έξοδα μετακίνησης και ενοικίασης που είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.
Ως ανταπόδοση υπάρχει ένα εξαιρετικό, δωρεάν, σύστημα υγείας και ένα σύστημα παιδείας με εξαιρετική σχέση κόστους/απόδοσης.
Συμπερασματικά και σε σχέση με την εισαγωγή του άρθρου, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ανήκει στην κατηγορία των προορισμών που επιλέγονται από φυσικά και νομικά πρόσωπα λόγω φορολογικών κινήτρων.
Η μεταφορά της έδρας και της δραστηριότητας μίας εταιρείας γίνεται για λόγους prestige με στόχο την αναζήτηση ευκαιριών και την αύξηση των εσόδων.
Κύπρος
Αναπόφευκτα η Κύπρος αποτελεί τον πιο προσιτό προορισμό των Ελλήνων λόγω κοινής γλώσσας, κλίματος και κουλτούρας.
Η Κύπρος προσφέρει ουκ ολίγες επαγγελματικές ευκαιρίες σε πολλές ειδικότητες όπως η εκπαίδευση, η ναυτιλία, οι λογιστικές και νομικές υπηρεσίες, ο τουρισμός και τα τραπεζικά.
Ο εξαιρετικά χαμηλός φορολογικός συντελεστής σε συνδυασμό με το μηδενικό παρακρατούμενο φόρο επί των μερισμάτων για τους αλλοδαπούς δικαιούχους έχουν καταστήσει την Κύπρο εδώ και πολλά χρόνια ένα ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό για εταιρείες από όλη την Ευρώπη.
Η άλλη όψη του νομίσματος είναι ότι στην Κύπρο υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες εταιρείες που μπορεί στα χαρτιά να θεωρούνται ότι είναι εγκατεστημένες εκεί, άλλα στην πραγματικότητα η διοίκηση και η πραγματική δραστηριότητα της εταιρείας βρίσκεται εκτός Κύπρου.
Από την άποψη αυτή θα ήθελα να τονίσω ότι δεν αδικώ τους δημοσιογράφους που χαρακτηρίζουν της Κυπριακές offshore.
Όταν μία εταιρεία στεγάζεται στα χαρτιά σε μία διεύθυνση μαζί με άλλες χίλιες εταιρείες, δεν απασχολεί προσωπικό, ο διευθυντής είναι αλλοδαπός και οι πωλήσεις εντός Κύπρου είναι μηδενικές, έχει όλα τα χαρακτηριστικά για να την αποκαλέσεις offshore.
Τα φορολογικά πλεονεκτήματα:
• Χαμηλός εταιρικός φόρος (12,5%) με μεγάλη ευελιξία στις δαπάνες που αναγνωρίζονται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων.
• Εξαιρετικά χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές που ανέρχονται σε μόλις 7,8% για τους εργαζόμενους.
• Ο φόρος στο εισόδημα από συντάξεις εκτός Κύπρου είναι μόλις 5%.
Τα φορολογικά μειονεκτήματα:
• Η Κύπρος θεωρείται ότι είναι χώρα με προνομιακό φορολογικό καθεστώς με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται με περίσσιο σκεπτικισμό από τις Ελληνικές φορολογικές αρχές.
• Φόρος επί των εισοδημάτων στους τόκους 30%.
• Χαμηλή ποιότητα σε κάποιες κατηγορίες συμβουλευτικών υπηρεσιών.
Κόστος διαβίωσης:
Γενικά χαμηλό, παραπλήσιο της Ελλάδας που συνδυάζεται με φτηνές εναλλακτικές στη διαμονή και την εστίαση.
Βασικό πλεονέκτημα είναι το χαμηλό κόστος των εισιτηρίων και η απόσταση από την Ελλάδα που δίνουν τη δυνατότητα σε πολλούς Έλληνες να εργάζονται στην Κύπρο Δευτέρα με Πέμπτη ή Παρασκευή και να επιστρέφουν στις οικογένειές τους που παραμένουν στην Ελλάδα το Σαββατοκύριακο.
Προσωπικά ήμουνα πάντα επιφυλακτικός με την Κύπρο και με το πρόσφατο κούρεμα των καταθέσεων επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι μου ότι παραείναι καλές για να είναι αληθινές οι αποδόσεις των προθεσμιακών καταθέσεων.
Αντίστοιχα θα έλεγα το ίδιο και για το “too good” φορολογικό σύστημα το οποίο διακρίνεται για τη χαλαρότητά του, που χαρακτηρίζεται μάλιστα από τους ίδιους του Κύπριους ως «εξαγώγιμο προϊόν».
Επειδή το ζήσαμε το έργο αυτό και στην Ελλάδα, όπως ζήσανε και οι Κύπριοι τα capital controls πριν από εμάς, πιστεύω ότι μέσα στα επόμενα 3 με 5 χρόνια θα υπάρξει μία τρομακτική φοροεπιδρομή και ένα ανελέητο κυνηγητό σε όλες τις κυπριακές εταιρείες για φορολογικές παραβάσεις.
Δεν γνωρίζω αν θα έρθουν οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή αν θα κινητοποιηθεί η Κυπριακή Κυβέρνηση, αλλά είμαι σχεδόν σίγουρος ότι όλα πρόσφερε απλόχερα το φορολογικό σύστημα της Κύπρου, ήρθε η στιγμή να τα πάρει πίσω.
Αθηνά Δημητρακοπούλου
www.bankingnews.gr