Στην εντατική με 7 “εμφράγματα” ο ιδιωτικός τομέας
Της Δήμητρας Καδδά
Απουσία επαρκούς χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα με επενδυτικά κονδύλια, διογκούμενη χρονοκαθυστέρηση στα δανεικά και… αγύριστα του κράτους, αργόσυρτη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης, διαδοχικές φοροεπιδρομές που ενοχοποιούν και στοχεύουν στο επιχειρείν και στον πλούτο, ολοένα μειούμενη εγχώρια ζήτηση, αλλά και εξωγενείς κίνδυνοι με κορωνίδα το προσφυγικό. Ο λόγος για τα 7 τουλάχιστον “εμφράγματα” που έχει υποστεί ο μεγάλος “ασθενής” της Ελλάδας, ο ιδιωτικός τομέας, όπως τα καταγράφουν στελέχη της αγοράς, εντός και εκτός Ελλάδος, που παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τις διαπραγματεύσεις με τους “θεσμούς” και την υλοποίηση του Μνημονίου…
Εξηγούν ότι η επιχειρηματική κοινότητα στην Ελλάδα βρίσκεται και θα παραμένει –όπως όλα δείχνουν– στην “εντατική”, όσο “τo sequel καθυστερήσεων και στρεβλής εφαρμογής ενός δύσκολου Μνημονίου συνεχίζεται”. “Δεν έχουν αντιληφθεί στην κυβέρνηση τον πραγματικό χρόνο και τις επιπτώσεις κάθε ημέρας που περνά για τον ιδιωτικό τομέα”, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές. Κάνουν λόγο για αργόσυρτο βηματισμό και οπισθογυρίσματα, που μέσα από τις ασφυκτικές χρονικές προθεσμίες οδηγούν στις αντι-αναπτυξιακές “παγίδες” του Μνημονίου.
Η ύπαρξη του 3ου Μνημονίου αποτελεί μία “γυάλα” που προφυλάσσει μεν από τα… χειρότερα, αλλά από μόνη της δεν αρκεί, επισημαίνουν διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες. Απευθύνουν σήμα κινδύνου για τις καθημερινές επιπτώσεις “στα χρέη που δημιουργούνται, στα δάνεια που “κοκκινίζουν” επιβαρύνοντας τις τράπεζες και στην έλλειψη ρευστού που δυσχεραίνει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων που παλεύουν με τα capital controls και τα λουκέτα”.
Λείπουν 10 δισ. ευρώ επιδοτήσεων
Ο ίδιος ο υπουργός Ανάπτυξης παραδέχθηκε την προηγούμενη εβδομάδα ότι επιχειρεί να “μεταφέρει” στο νέο ΕΣΠΑ έργα που “περισσεύουν” λόγω υπερδεσμεύσεων. Ωστόσο, λεφτά δεν υπάρχουν για την ουσιαστική λύση ενός προβλήματος που υπολογίζεται σε 10 δισ. ευρώ περίπου. Μόνο οι επενδύσεις του παλαιού ΕΣΠΑ που “περισσεύουν” φτάνουν στα 6 δισ. ευρώ και σε αυτές περιλαμβάνονται από μεγάλους οδικούς άξονες έως μικρές τοπικές υποδομές. Στον λογαριασμό προστίθενται και 5,7 δισ. ευρώ εκκρεμείς επενδύσεις του αναπτυξιακού νόμου (εταιρικές υποδομές και έργα), για τις οποίες αναζητούνται επίσης κονδύλια. Ένα μέρος τους επιχειρείται να “ενταχθεί” στο νέο ΕΣΠΑ με στόχο να αποπληρωθεί έως το 2020. Αλλά το πρόβλημα σε μικρό βαθμό λύνεται: το Μνημόνιο εμποδίζει την αύξηση της εθνικής δαπάνης για επενδύσεις, άλλα εργαλεία επιδοτήσεων δεν υπάρχουν και το εθνικό σχέδιο ανάπτυξης… αναμένεται για την άνοιξη του 2016. “Το ποσό που αναζητείται μοιάζει με ασανσέρ”, εξηγούν αρμόδια στελέχη, μιλώντας για ένα ποσό περί τα 10 δισ. ευρώ που… ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με την τροπή μίας σειράς αβεβαιοτήτων. Ενώ το υπουργείο “παλεύει” να εντάξει στο νέο ΕΣΠΑ έργα, παράλληλα μάχεται για να περιορίσει την απώλεια (περί το 1 δισ. ευρώ υπολογίζεται) από το ΕΣΠΑ που τώρα λήγει. Μία νέα πληγή τώρα… ματώνει, αφού “περισσεύουν” 800 εκατ ευρώ έργα μετά την αύξηση στο 100% της συγχρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ 2007-2013.
Με το σταγονόμετρο τα 7 δισ. ευρώ φέσια προς ιδιώτες
Η χρονοκαθυστέρηση στην εφαρμογή των προαπαιτούμενων στερεί κρίσιμα κονδύλια από την αγορά. Τον Αύγουστο, τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών έδειξαν αύξηση των οφειλών άνω των 90 ημερών προς τους ιδιώτες στα 5,9 δισ. ευρώ. Ο λογαριασμός μαζί με τις πιο “πρόσφατες” οφειλές αλλά και χρέη που δεν έχουν ακόμη βεβαιωθεί (επιστροφές φόρων) είναι πολύ μεγαλύτερος.
Ξεπερνά, σύμφωνα με άτυπους υπολογισμούς, το ποσό που οι “θεσμοί” στο 3ο Μνημόνιο έχουν αποφασίσει να διαθέσουν: 7 δισ. ευρώ έως τον Μάρτιο του 2017, εκ των οποίων τα 3,1 δισ. ευρώ φέτος. Ωστόσο, τα ποσά αυτά συνδέονται με την καταβολή των υποδόσεων του Αυγούστου (που δεν έχουν έρθει), αλλά και με 5,7 δισ. ευρώ νέων δόσεων για το 2015, που θα έρθουν μόνο όταν ολοκληρωθεί η 1η αξιολόγηση…
Ο λόγος για χρέη προς συμβασιούχους, προμηθευτές, εταιρείες που συνεργάζονται με το Δημόσιο. Όλοι αυτοί θα πρέπει να βρουν τρόπο να “επιβιώσουν” έως ότου δουν τα λεφτά στους λογαριασμούς τους…
Πίσω οι μεταρρυθμίσεις, μπρος οι φοροεπιδρομές
Για ακόμη μία φορά αυτό που προτάχθηκε στον 1ο εφαρμοστικό νόμο είναι οι οι φορολογικές και ασφαλιστικές “παρεμβάσεις”, ενώ οι υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις στις αγορές που περιλαμβάνονταν στο πακέτο των προαπαιτούμενων για τα 2 δισ. ευρώ ήταν απούσες. Ο λόγος για παρεμβάσεις της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, στον τομέα της αγοράς ενέργειας, για την περίφημη απλοποίηση της αδειοδότησης των επιχειρήσεων και για πολλά άλλα “ανώδυνα” οικονομικά –αλλά “φιλικά” προς τις επιχειρήσεις– μέτρα που μεταφέρονται στον χρόνο.
Η κυβέρνηση επαναλαμβάνει στους “θεσμούς” τη δέσμευσή της ότι “θα” τις υλοποιήσει. Αλλά, καθώς καθυστερούν, βαραίνουν τον λογαριασμό των μέτρων –κυρίως φορεισπρακτικών– που έρχονται μαζί με το μεσοπρόθεσμο, με την κυβέρνηση να προαναγγέλλει καταιγίδα για τα μεσαία/υψηλά εισοδήματα που “στοχοποιούνται”. Οι επιχειρήσεις και οι επιτηδευματίες, ύστερα από 8 χρόνια κρίσης, καλούνται να πληρώσουν, μετά τον υψηλότερο ΦΠΑ, την αύξηση του συντελεστή από το 26% στο 29%, αλλά και της προκαταβολής φόρου σε 100%.
Κλειστοί οι κρουνοί της χρηματοδότησης και της κατανάλωσης
Η απουσία χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα δεν αναμένεται να ανατραπεί σύντομα, όχι μόνο λόγω των capital controls αλλά και της χρονοκαθυστέρησης στην ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης, η οποία, όπως έγραψε το “Κ” του προηγούμενου Σαββάτου, σχεδιάζεται σε δύο στάδια, εκ των οποίων το δεύτερο θα επεκταθεί έως το 2017. Στο ενδιάμεσο αναζητείται –επίσης μακρόσυρτη– λύση στο θέμα των “κόκκινων” δανείων, με το πρόβλημα, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, να εκτιμάται ότι θα ανατροφοδοτείται συνεχώς όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα.
Η ίδια αβεβαιότητα επιτείνει και τις πιέσεις στην αγορά εργασίας, στην ανεργία και έτσι στη δυνατότητα του ιδιωτικού τομέα να καταναλώσει, στηρίζοντας την εσωτερική ζήτηση και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και της οικονομίας. Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού είναι ξεκάθαρο, άλλωστε, προδικάζοντας μείωση απασχόλησης και για το 2016…
Το μεταναστευτικό και οι υπόλοιποι άγνωστοι “Χ”
Πηγές στις Βρυξέλλες ομιλούν για την πιθανότητα να υπάρξει πιο ελαστική αντιμετώπιση της χώρας λόγω του μεταναστευτικού, είτε χρηματοδοτικά είτε σε σχέση με τη δυνατότητα της Ελλάδας να πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους. Ωστόσο, εξηγούν ότι η “ελαστικότητα” αυτή έχει δύο όψεις, καθώς, για να τεθεί επί τάπητος, προϋποθέτει ότι θα γίνουν αυτά που πρέπει: η εφαρμογή του Μνημονίου αλλά και η απορρόφηση των κονδυλίων που υπάρχουν ήδη. Διαφορετικά, το προσφυγικό είναι μία από τις πηγές κινδύνων που αντιμετωπίζει η οικονομία και ο ιδιωτικός τομέας, μαζί με τη βραδύτερη ανάκαμψη σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και τις εστίες γεωπολιτικής έντασης στη “γειτονιά” της Ελλάδας.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο” της 17ης Οκτωβρίου ΠΗΓΗ