60.000 υπάλληλοι ΔΕΚΟ -Τραπεζών ώριμοι για σύνταξη

Ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης ισχύει για 60.000 ασφαλισμένους στα λεγόμενα ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ).

Για όσους πρόλαβαν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31-12-2012 ισχύουν ευνοϊκές διατάξεις, με μεγάλους κερδισμένους όσους πρωτοασφαλίστηκαν 31-12-1982.

Οι θετικές αυτές ρυθμίσεις, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας το «Εθνος» έχουν επανειλημμένα μπει στο στόχαστρο των δανειστών, που ζητούν να μπει τέλος στην πρόωρη συνταξιοδότηση.

Η ελληνική πλευρά από την πλευρά της επικεντρώνεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με στόχο να μπει φρένο σε προγράμματα εθελούσιας εξόδου κυρίως στον τραπεζικό κλάδο.

Στα ειδικά ταμεία υπάρχουν τρεις «ταχύτητες» ασφαλισμένων:

Ασφαλισμένοι μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1982. Ισχύουν ιδιαίτερα ευνοϊκές διατάξεις για τους «παλαιούς» ασφαλισμένους.

Αναλυτικά προβλέπονται τα εξής:

• Συνταξιοδότηση με 35ετία. Η έξοδος γίνεται ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Οι άντρες πρέπει να γνωρίζουν πως μπορούν να αναγνωρίσουν τη στρατιωτική θητεία εφόσον έχουν συμπληρώσει το 58ο έτος.
• Μητέρες ανηλίκων. Το απαιτούμενο όριο ηλικίας (για λήψη πλήρους ή μειωμένης σύνταξης) είναι αυτό που αντιστοιχεί στο έτος συμπλήρωσης του προβλεπόμενου χρόνου ασφάλισης. Θεμελιώνεται επομένως το όριο ηλικίας, όταν έχει συμπληρωθεί ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης και ταυτόχρονα συντρέχει ανηλικότητα τέκνου.

Για παράδειγμα στα ταμεία ΤΑΠ – ΕΤΒΑ, ΤΣΠ – ΤΕ και ΤΑΠ ΔΕΗ τα έτη ασφάλισης αυξάνονταν κατά έξι μήνες τον χρόνο και από τα 20 (που ήταν το 1998) πήγαν στα 25 (το 2012). Το όριο ηλικίας παρέμενε σταθερό μέχρι το τέλος του 2012 στο 50ό έτος. Από το 2013 και μετά το όριο πήγε στα 52.

Τα ίδια όρια ηλικίας ισχύουν και στα ταμεία ΤΣΠ- ΕΤΕ, ΤΣΠ – ΑΤΕ και ΤΑΠ ΟΤΕ, αλλά υπάρχουν διακυμάνσεις στα έτη ασφάλισης. Και σε αυτήν την περίπτωση ο χρόνος ασφάλισης αυξάνεται κατά έξι μήνες τον χρόνο. Συγκεκριμένα το 2002 απαιτούνταν 17 έτη και 6 μήνες και (με την προσθήκη έξι μηνών τον χρόνο) έφτασαν τα 23 έτη το 2013.

Ακόμα ευνοϊκότερες διατάξεις ισχύουν για ασφαλισμένες που είχαν θεμελιώσει νωρίτερα δικαίωμα και οι οποίες πάντως (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) έχουν ήδη βγει στη σύνταξη.

• Τρίτεκνες. Οι ασφαλισμένες που συμπλήρωσαν 20ετία μέχρι το τέλος του 2010 αποχωρούν ανεξαρτήτως ορίου. Μεταβατικές διατάξεις ισχύουν τη διετία 2011-2012.

 

Ασφαλισμένοι από 1ης Ιανουαρίου 1983 έως και 31 Δεκεμβρίου 1992.

Οι βασικές ασφαλιστικές διατάξεις είναι πέντε:

 

• Συνταξιοδότηση με 35ετία.

Το δικαίωμα κλειδώνει με 35ετία αλλά η «έξοδος» γίνεται όποτε συμπληρωθούν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, εφόσον η 35ετία κλείδωσε το 2010, σύνταξη καταβάλλεται στα 58. Το 2011-2012 ισχύουν μεταβατικές διατάξεις, ενώ από το 2013 απαιτούνται 40 έτη ασφάλισης και το 62ο έτος.

 

• Συνταξιοδότηση με 25ετία.

Η γενική αρχή της αθροιστικής ισχύος των δύο προϋποθέσεων (χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας) ισχύει στην περίπτωση της 25ετίας για τις γυναίκες, όχι όμως για τους άνδρες. Έτσι μπορεί ο ασφαλισμένος να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση των 25 ετών ασφάλισης μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1982.

Ωστόσο, γυναίκα ασφαλισμένη χρειάζεται τη συμπλήρωση τόσο του ορίου ηλικίας (55 ή 60) ανάλογα για το αν πρόκειται για τη μειωμένη ή την πλήρη σύνταξη όσο και της σχετικής 25ετίας.

Και σε αυτήν την περίπτωση από 1η Ιανουαρίου 2013 προβλέπεται αύξηση του ορίου ηλικίας στο 67ο έτος.

 

• Συνταξιοδότηση με 15ετία.

Από την 1η Ιανουαρίου 2013 πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 67. Για θεμελίωση με ευνοϊκότερο καθεστώς θα έπρεπε να είχαν ταυτόχρονα συμπληρωθεί τα έτη ασφάλισης και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας. Για παράδειγμα γυναίκα θεμελίωσε δικαίωμα το 2010 με 15ετία, εφόσον είχε συμπληρώσει το 60ό έτος.

• Μητέρες ανηλίκων.

Το δικαίωμα κλειδώνει με 25ετία και την ταυτόχρονη ύπαρξη ανήλικου τέκνου. Στη συνέχεια η ασφαλισμένη μπορεί να παραμείνει στην εργασία και να αποχωρήσει όποτε πιάσει το κατά περίπτωση όριο ηλικίας.

Εναλλακτικά οι μητέρες μπορούν να επιλέξουν το καθεστώς του ΙΚΑ και να θεμελιώσουν δικαίωμα με 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο. Στην περίπτωση αυτή ακολουθούν τα όρια του ΙΚΑ.

 

• Τρίτεκνες.

Με τη συμπλήρωση 20ετίας μέχρι το τέλος του 2012 θεμελιώνεται δικαίωμα συνταξιοδότησης με ιδιαίτερα ευνοϊκό καθεστώς.

Συγκεκριμένα, εφόσον συμπληρώθηκε 20ετία το 2010, η έξοδος γίνεται ανεξαρτήτως ορίου. Τη διετία 2011-2012 προβλέπεται σταδιακά αύξηση των ετών ασφάλισης, ενώ υπάρχει και όριο ηλικίας.

 

Ασφαλισμένοι από 1ης Ιανουαρίου 1993 και μετά.

Ισχύουν ενιαίες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για τους ασφαλισμένους σε όλα τα Ταμεία.

Αναλυτικά προβλέπονται τα εξής:

• Όσοι συμπληρώνουν 15ετία δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 67 και μειωμένη στα 62. Εξαιρούνται ελάχιστοι ασφαλισμένοι που πρόλαβαν να συμπληρώσουν τόσο τη 15ετία όσο και το 65ο έτος μέχρι το τέλος του 2012 (ή το 60ό μέχρι το τέλος του 2012).
• Όσοι συμπληρώνουν 40 έτη ασφάλισης μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στα 62.
• Οι μητέρες ανηλίκων που έχουν 6.000 ένσημα μετά το 2013 πλήρη σύνταξη μπορούν να πάρουν στα 67 και μειωμένη στα 62. Ένας πολύ μικρός αριθμός γυναικών που πρόλαβε να συμπληρώσει 6.000 ημέρες ασφάλισης μέχρι το τέλος του 2012 και είχε ανήλικο τέκνο δικαιούται πλήρη σύνταξη στα 55 και μειωμένη στα 50.
• Οι μητέρες τριών τέκνων με 20ετία μέχρι το τέλος του 2012 παίρνουν σύνταξη στα 56.

 

Τα πλασματικά που αναγνωρίζονται

Διαφορετικές «ταχύτητες» ισχύουν για την αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης στα ειδικά ταμεία. Μεγαλύτερα περιθώρια έχουν όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα με τις διατάξεις που ισχύουν από το 2011 και μετά, οι οποίοι μπορούν με τα πλασματικά να επιταχύνουν τη συνταξιοδότηση.

Για θεμελίωση δικαιώματος μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 οι ασφαλισμένοι σε ΔΕΚΟ και τράπεζες μπορούν να εξαγοράσουν μόνο τον χρόνο της στρατιωτικής τους θητείας και τον πλασματικό χρόνο των τέκνων (που έχουν γεννηθεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2000).

Για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις διατάξεις του 2011 οι ασφαλισμένοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν μέχρι τέσσερα έτη από τις διάφορες κατηγορίες. Σταδιακά τα πλασματικά έτη αυξάνονται στα επτά, προσφέροντας ευκαιρίες ταχύτερης εξόδου.

 

Οι κατηγορίες που επιτρέπεται η αναγνώριση για θεμελίωση μετά την 1η Ιανουαρίου 2011 είναι οι ακόλουθες:

• Ο προβλεπόμενος από την εθνική συλλογική σύμβαση χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι περίπου 75 ημέρες ασφάλισης για ένα παιδί ή περίπου 120 ημέρες για δύο παιδιά και έχει καταβληθεί επιδότηση από τον ΟΑΕΔ.
• Ο χρόνος επιδότησης τακτικής ανεργίας και μέχρι 300 ημέρες. Είναι δωρεάν και χρησιμοποιείται με προσκόμιση βεβαίωσης από τον Οργανισμό τη στιγμή της αίτησης για σύνταξη.
• Ο χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και μέχρι 300 ημέρες.
• Ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας. Είναι από τους πιο δαπανηρούς πλασματικούς χρόνους καθώς για την εξαγορά απαιτείται η καταβολή του 20% επί των ακαθάριστων αποδοχών τη στιγμή της αίτησης. Για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα με τις διατάξεις του 2011 και του 2012 προβλέπεται έκπτωση που φτάνει 30% επί του καταβαλλόμενου ποσού.
• Ο χρόνος σπουδών. Η εξαγορά γίνεται με την καταβολή 168 ευρώ τον μήνα. Η εξόφληση μπορεί να γίνει εφάπαξ με έκπτωση 20% ή με δόσεις όσες και οι μήνες που αναγνωρίζονται ή με παρακράτηση από τη σύνταξη μέχρι του 1/4 επί της κύριας σύνταξης.
• Ο χρόνος κενών ασφάλισης. Η αναγνώριση πραγματοποιείται με την καταβολή 168 ευρώ για κάθε μήνα αναγνώρισης.
• Ο πλασματικός χρόνος των παιδιών. Ο χρόνος που εξαγοράζεται αντιστοιχεί σε 300 ημέρες ασφάλισης για το πρώτο, σε 600 για το δεύτερο παιδί και σε 600 ημέρες για το τρίτο. Ετσι ο ανώτατος χρόνος που μπορεί κάποιος να εξαγοράσει από τα παιδιά φτάνει τα 5 έτη (1.500 ημέρες) εάν είναι τρίτεκνος. Και σε αυτή την περίπτωση το κόστος της εξαγοράς είναι 168 ευρώ τον μήνα.
• Ο χρόνος απεργίας.

 

Οι παγίδες προς την έξοδο

Επτά βασικά σημεία πρέπει να γνωρίζουν οι εργαζόμενοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, που ετοιμάζονται να ανοίξουν την πόρτα εξόδου. Οι βασικές διατάξεις που πρέπει να λάβουν υπόψη ώστε να αποφύγουν τις παγίδες στον δρόμο για τη σύνταξη είναι οι εξής:

Ένα τμήμα των τραπεζικών υπαλλήλων ακολουθεί τις γενικές προϋποθέσεις του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Για να ανοίξουν ταχύτερα την πόρτα εξόδου θα πρέπει να στραφούν σε προσυνταξιοδοτικά καθεστώτα σε επικουρικά τους ταμεία, όπου αυτά υπάρχουν.

Προσοχή χρειάζεται στις περιπτώσεις της μειωμένης σύνταξης, καθώς στα ειδικά ταμεία απαιτούνται 750 ημέρες πραγματικής ασφάλισης την τελευταία 5ετία πριν από την αίτηση.

Στο ΙΚΑ χρειάζονται 100 ημέρες τον χρόνο την τελευταία πενταετία. Το ποσοστό της μείωσης στις περιπτώσεις της πρόωρης συνταξιοδότησης είναι 6% τον χρόνο. Δηλαδή, ασφαλισμένος που θα ανοίξει την πόρτα εξόδου πέντε χρόνια νωρίτερα θα δει τη σύνταξή του να ψαλιδίζεται κατά 30%.

Πατέρες ανηλίκων

Σε αντίθεση με τον δημόσιο τομέα, στα ειδικά ταμεία δεν προβλέπεται συνταξιοδότηση σε πατέρα με ανήλικο τέκνο, παρά μόνο εφόσον δικαιωθεί με δικαστική απόφαση. Το δικαίωμα αυτό ο πατέρας μπορεί να το ασκήσει μόνο στην περίπτωση που είναι χήρος.

Οι μητέρες ανηλίκων στους φορείς των ΔΕΚΟ και των τραπεζών έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο συνταξιοδοτικές διατάξεις. Συγκεκριμένα μπορούν να υπαχθούν είτε στο ασφαλιστικό καθεστώς των ειδικών ταμείων είτε στις γενικές διατάξεις του ΙΚΑ.

Σε δύο μόνο περιπτώσεις στα ειδικά ταμεία παρέχεται δυνατότητα συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Στους ασφαλισμένους πριν από το 1983 που συμπληρώνουν 35ετία ή στις τρίτεκνες που πρόλαβαν να συμπληρώσουν 20ετία μέχρι το τέλος του 2010.

Δεν προβλέπονται μειωμένα όρια ηλικίας για ασφαλισμένους που θεμελιώνουν δικαίωμα από την 1η Ιανουαρίου 2013 και μετά. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 67 και μειωμένη στα 62. Εναλλακτικά πλήρης σύνταξη δίνεται στα 62 με 40 χρόνια ασφάλισης.

ΠΗΓΗ