Νομική μορφή οντοτήτων και λογιστικά βιβλία

Όπως είναι ήδη γνωστό, ο Ν 4308/2014 (ΕΛΠ), με τα άρθρα 3 έως και 15 (Κεφάλαια 2 και 3 του νόμου) καλύπτει το πεδίο που μέχρι πρότινος, ήταν στην αρμοδιότητα του καταργηθέντος ΚΦΑΣ (Ν 4093/2012, άρθρο πρώτο, υποπαράγραφος Ε1, ισχύς μέχρι 31/12/2014) και παλαιότερα στις διατάξεις του ΚΒΣ (ΠΔ 186/1992, ίσχυσε μέχρι 31/12/2012). Από τις αναφορές στον παραπάνω νόμο για τα ΕΛΠ (παρ. 10 και 12 του άρθρου 3), προκύπτει ότι συνεχίζουμε να έχουμε στην λογιστική πρακτική δύο κατηγορίες λογιστικών βιβλίων (αρχείων): (α) τα απλογραφικά βιβλία (εσόδων – εξόδων) και (β) τα διπλογραφικά βιβλία (βάσει της διγραφικής μεθόδου). Περαιτέρω, ο νέος νόμος εισάγει την έννοια της οντότητας, αντί της γνωστής μας: «επιχείρηση» ή «οικονομική μονάδα», που ήταν και ο προσφιλής, αλλά και επαναλαμβανόμενος όρος στα κείμενα του Ε.Γ.Λ.Σχεδίου (ΠΔ 1123/1980). Στη συνέχεια, με βάση το κριτήριο της νομικής μορφής και το κριτήριο του μεγέθους, οι οντότητες κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (άρθρο 1, παρ. 2 και άρθρο 2, ΕΛΠ):

                                       1.  Κριτήριο: η νομική μορφή

2.  Κριτήριο: το μέγεθος

Ωστόσο, υπάρχει μια ειδική ένταξη στις πολύ μικρές οντότητες, αυτή των προσωπικών εταιρειών (ΟΕ, ΕΕ), των ατομικών επιχειρήσεων, αλλά και των πρώην ελευθέρων επαγγελματιών, με μοναδικό κριτήριο το ύψος του κύκλου εργασιών, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό του 1.500.000 ευρώ. Με την Πολ. 1003/31-12-2014, διευκρινίστηκε ότι στις πολύ μικρές οντότητες εντάσσονται και  οι αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα, οι κοινωνίες αστικού δικαίου, οι συνεταιρισμοί, οι δικηγορικές εταιρείες, οι κοινοπραξίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τομέα αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Ακόμη εντάσσονται τα Ν.Π.Ι.Δ., τα σωματεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον όμως αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Σημειώνεται, ότι η προϋπόθεση που τίθεται: «εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα», οφείλεται στην φράση που υπάρχει στη σχετική διάταξη (περ. γ, παρ. 2, άρθρο 1 Ν. 4308/2014): «κάθε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τομέα που υποχρεούται στην εφαρμογή αυτού του νόμου από φορολογική ή άλλη νομοθετική διάταξη».

Παρατηρούμε ότι μέχρι τώρα, στις παραπάνω διατάξεις, δεν γίνεται αναφορά στη σύνδεση των οντοτήτων ως προς την ένταξή τους σε κατηγορία λογιστικών βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά). Το ζήτημα αυτό, υπογραμμίζεται στις παραγράφους 10 και 12 του άρθρου 3, του νόμου, όπου το κριτήριο για την τήρηση βιβλίων βάσει του διπλογραφικού συστήματος είναι η σύνταξη ισολογισμού.

Από τις διευκρινίσεις που δίνει η Πολ. 1003 (παρ. 2.6 και 2.16) προκύπτει ότι, οι προσωπικές εταιρείες (ΟΕ, ΕΕ), οι ατομικές επιχειρήσεις, οι πρώην ελεύθεροι επαγγελματίες κ.λπ. πρόσωπα της περ. γ, παρ. 2 του άρθρου 1, εφόσον εντάσσονται στις «πολύ μικρές οντότητες» (κύκλος εργασιών μέχρι 1.500.000 ευρώ), θα τηρούν απλογραφικά βιβλία (εσόδων – εξόδων), ενώ όλες οι άλλες νομικές μορφές των οντοτήτων, ανεξαρτήτως μεγέθους (πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες, μεγάλες), θα τηρούν πάντα διπλογραφικά βιβλία. Παράδειγμα, μία ΕΠΕ (ή ΑΕ, ή ΙΚΕ) μπορεί να εντάσσεται στις πολύ μικρές οντότητες, λόγω μεγέθους, ωστόσο θα τηρεί διπλογραφικά βιβλία.

Ολοκληρώνουμε με δύο παρατηρήσεις: (α) σε κάθε περίπτωση, η αλλαγή κατηγορίας μιας οντότητας με κριτήριο το μέγεθος, ενεργοποιείται, εφόσον υπερβαίνει ή παύει να υπερβαίνει τα όρια, όπως ορίστηκαν παραπάνω, για δύο διαδοχικές περιόδους (φορολογικά έτη) και (β) αν κάποια από τις «πολύ μικρές οντότητες» της περ. γ, παρ. 2 του άρθρου 1 (προσωπικές εταιρείες, ατομικές επιχειρήσεις κ.λπ.) υποχρεώνεται στην σύνταξη ισολογισμού, από διάταξη εμπορικού δικαίου ή άλλη νομοθετική διάταξη, θα πρέπει να τηρεί τα βιβλία της βάσει του διπλογραφικού συστήματος.

Συνεπώς, το κριτήριο που υπερισχύει για την ένταξη σε απλογραφικά ή διπλογραφικά βιβλία, είναι η υποχρέωση, ή η επιλογή της οντότητας, στην σύνταξη ισολογισμού.

 

Νίκος Σγουρινάκης ΠΗΓΗ