Σε αναπτυξιακή τροχιά η εμπορία έργων τέχνης μέσω διαδικτύου
Όπως συμβαίνει σε όλους τους κλάδους του εμπορίου, έτσι και στον κλάδο έργων τέχνης παρατηρείται μια μετατόπιση των αγοραστικών συνηθειών των συλλεκτών έργων τέχνης στο νέο κανάλι διανομής, αυτού του Ηλεκτρονικού Εμπορίου.
Οι εκτιμήσεις για το μέγεθος των πωλήσεων έργων τέχνης μέσω του διαδικτύου ποικίλουν αναλόγως των πηγών. Έτσι στην έρευνα τους “Online Art Trade Report 2013” (αρχείο Pdf) οι εταιρείες Hiscox & ArtTactic κάνουν λόγο για 870 εκατ. δολάρια το 2012, ήτοι το 1,6% των συνολικών πωλήσεων έργων τέχνης, εκτιμώντας ότι οι διαδικτυακές πωλήσεις το έτος 2017 θα ανέλθουν στα 2,1 δισ. δολάρια. Ενώ η “TEFAF Art Market Report 2014” εκτιμά αντίστοιχα το μερίδιο των διαδικτυακών πωλήσεων στις συνολικές πωλήσεις της παραπάνω αγοράς (47 δισ. δολάρια) στο 5% δηλ. στα 2,5 δις. δολάρια και η οποία θα εμφανίζει 25% ετήσια ανάπτυξη. Ενώ το μεγαλύτερο μερίδιο από την παραπάνω αγορά αποκομίζουν οι οίκοι δημοπρασιών (53%). Κυρίαρχη αγορά στην παγκόσμια αγορά έργων τέχνης είναι αυτή των Η.Π.Α. Το παραπάνω δεν είναι τυχαίο καθώς 42% των πολυεκατομμυριούχων είναι αμερικανοί. Ενώ ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι το 60% των έργων τέχνης με αξία άνω των 10 εκατ. ευρώ δημοπρατούνται στις Η.Π.Α.
Εξαιρετικά ενδιαφέροντα είναι επίσης τα κύρια συμπεράσματα της “Online Art Trade Report 2013” σχετικά με διαδικτυακή αγορά των μοντέρνων και σύγχρονων έργων τέχνης:
- Οι συλλέκτες αλλά και οι αγοραστές έργων τέχνης είναι πρόθυμοι να πραγματοποιήσουν τις αγορές τους μέσω του διαδικτύου. Το 64% των συλλεκτών έργων τέχνης έχουν αγοράσει τουλάχιστον ένα έργο τέχνης μέσω του διαδικτύου, με ελάχιστη ή καμία επαφή.
- Η ψηφιακή φωτογραφία είναι υπεραρκετή για την απόφαση αγοράς έργων τέχνης μέσω του διαδικτύου. Περίπου τα ¾ των συλλεκτών έργων τέχνης δεν είχαν καμία «φυσική» επαφή με το αγορασμένο έργο τέχνης πριν από την αγορά. Αρκετές φορές αρκεί μια απεικόνιση του έργου τέχνης για την απόφαση αγοράς του.
- Φήμη και εμπιστοσύνη εξίσου σημαντικοί παράγοντες για τις αγορές έργων τέχνης μέσω διαδικτύου. Εδώ, οι υφιστάμενες και καθιερωμένες γκαλερί στην αγορά έχουν πλεονέκτημα. Η προέλευση, η αυθεντικότητα αλλά και η φήμη του πωλητή αποτελούν σημαντικά κριτήρια για την επιλογή του.
- Η τιμή δεν αποτελεί εμπόδιο για τις αγορές έργων τέχνης μέσω διαδικτύου. Το 26% των συλλεκτών έργων τέχνης έχουν ήδη δαπανήσει για τις αγορές έργων τέχνης μέσω οnline δημοπρασιών ή των ιστοσελίδων των γκαλερί, μέχρι και 50.000 αγγλικές λίρες. Ενώ μελλοντικά, το 25% των συλλεκτών θα ήταν διατιθέμενο να δαπανήσει ακόμα και περισσότερο από το παραπάνω ποσό, μονάχα για ένα έργο τέχνης.
- Οι αγοραστές έργων τέχνης προσπαθούν να αγοράσουν μοναδικά έργα μέσω του διαδικτύου. Το 45% των αγοραστών έργων τέχνης δήλωσαν στην παραπάνω έρευνα ότι αναζήτησαν και αγόρασαν μοναδικά έργα.
- Νέες δυνατότητες εξαιτίας νεότερων αγοραστών. Το 43% των συλλεκτών από 25 έως 29 ετών πραγματοποίησαν ήδη αγορές έργων τέχνης μέσω του διαδικτύου. Ενώ 67% της παραπάνω ηλικιακής ομάδας σχεδιάζουν μελλοντικά μια διαδικτυακή αγορά έργων τέχνης.
- Και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αγοραστές έργων τέχνης είναι ενεργοί στο διαδίκτυο. Το 55% της ηλικιακής ομάδας πάνω των 65 ετών δήλωσαν ότι έχουν ήδη πραγματοποιήσει αγορές έργων τέχνης μέσω διαδικτύου. Η παραπάνω ηλικιακή ομάδα είναι και η ομάδα που δαπανά τα μεγαλύτερα ποσά για την αγορά έργων τέχνης.
- Περισσότερο άνδρες αγοραστές, παρά γυναίκες. Το 70% των ερωτηθέντων αγοραστών έργων τέχνης είναι άνδρες, έναντι του 55% που είναι γυναίκες . Το 56% των ανδρών προτιμούν τις οnline δημοπρασίες, ενώ οι γυναίκες προτιμούν περισσότερο τις ιστοσελίδες των γκαλερί (52%) και των διαδικτυακών γκαλερί (31%).
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, το γεγονός ότι πέρα από τους παραδοσιακά μεγάλους οίκους δημοπρασιών, όπως οι Christie’s, Sotheby’s, Phillips ή Bonhamsί πλήθος νέων Start-Ups (μεταξύ αυτών η Artnet, η Artprice, η Auctionata, η Artspace, η Paddle8 και η Artsy η οποία έλαβε πρόσφατα επενδυτικά κεφάλαια ύψους 18,5 εκατ. δολαρίων) άρχισαν να δραστηριοποιούνται στην παραπάνω ελκυστική αγορά. Ενώ κάποιες όπως η artsicle και η Turning Art, τις οποίες σας τις είχα παρουσιάσει στο παρελθόν, δίνουν τη δυνατότητα στους πελάτες τους μέσω συνδρομητικών υπηρεσιών να δοκιμάσουν διάφορα αυθεντικά έργα τέχνης, προτού αποφασίσουν να τα αγοράσουν.
Επιπλέον στην παραπάνω αγορά έχουν αναπτυχθεί επιχειρηματικά μοντέλα, των οποίων οι υπηρεσίες κάνουν χρήση των «έξυπνων» αλγορίθμων. Έτσι η ArtRank ανέπτυξε δείκτες πρόγνωσης μέσω των οποίων οι αγοραστές μπορούν να πληροφορηθούν σε ποιους (άγνωστους) καλλιτέχνες-ζωγράφους αξίζει να επενδύσουν και ποια έργα τέχνης θα πρέπει άμεσα ή στο άμεσο μέλλον να «ξεφορτωθούν». Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η ArtRank πληροφορεί σχετικά με την κατάλληλη στιγμή για την αγορά και πώληση έργων ζωγραφικής. Όσον αφορά τα έσοδά της, αυτά προέρχονται από την πώληση των λεγόμενων “Quartely Repοrts”, τα οποία η ίδια στέλνει 20 μέρες πριν από την επίσημη δημοσιοποίηση των στοιχείων σε μέχρι το πολύ 10 συνδρομητές της υπηρεσίας της, με κόστος 3.500 δολάρια έκαστος.
Το μέλλον της παραπάνω αγοράς είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Όπως και στο Χρηματιστήριο, η συγκεκριμένη αγορά χαρακτηρίζεται από αστάθεια. Ωστόσο, από το 2007 και μετά η αγορά έργων τέχνης γνωρίζει συνεχή ανάπτυξη. Κανείς δεν γνωρίζει μέχρι πότε θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Το μόνο σίγουρο, όμως, είναι ότι οι σταθερές αξίες στην παραπάνω αγορά παραμένουν η φήμη και η εμπιστοσύνη του παρόχου πώλησης έργων τέχνης καθώς και η προέλευση – αυθεντικότητα αυτών.