Η αλήθεια για τις συντάξεις
Ο κόσμος θέλει από την κυβέρνηση να μην υποχωρήσει ούτε έναν πόντο στην απαίτηση της τρόικας να μειωθούν οι συντάξεις. Η αλήθεια είναι ότι το ασφαλιστικό σύστημα δεν μπορεί να αντέξει τη σημερινή σχέση εργαζομένων – συνταξιούχων. Ακόμη κι αν η τρόικα υποχωρήσει, δεν έχει ακόμη βρεθεί ο τρόπος για να βρέξει ευρώ ο ουρανός. Όσο η Οικονομία υποχωρεί, τόσο θα αυξάνεται η πίεση στις συντάξεις. Μία διέξοδος υπάρχει, κι αυτή δεν είναι σίγουρη 100%!
Μόνο αν η Οικονομία περάσει σε φάση ανάπτυξης θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα των συντάξεων, όπως κι άλλα! Είναι ο μοναδικός τρόπος. Όσο κι αν ψάχνουν κάποιοι να βρουν μαγικές λύσεις, δεν θα τις βρουν. Ας μας πουν αν υπάρχει άλλος τρόπος για να μπορούν οι ασφαλισμένοι να πληρώνουν τις εισφορές τους, πέραν από τον παγκοσμίως γνωστό του να έχουν εισοδήματα. Στην Ελλάδα φτάσαμε στο σημείο να εκτελούμε δια λιθοβολισμού τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ, επειδή είχαν την ατυχία να χρεοκοπήσουν και ως εκ τούτου να μην είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Είναι φανερό ότι κάτι κάναμε λάθος…
Το περίεργο σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι στα χρόνια της κρίσης υπήρξαν αρκετές πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, αν και γνωρίζουμε ότι στην Ελλάδα υπήρχε και από πριν πρόβλημα σε σχέση με τα όρια ηλικίας. Η τρόικα, λοιπόν, η οποία σήμερα φωνάζει για τις συντάξεις, επέτρεψε να δημιουργηθεί μία κατάσταση που όμοιά της δεν πρέπει να υπάρχει σε άλλη χώρα! Κάθε εργαζόμενος καλείται να στηρίξει με την εργασία του περισσότερους από έναν συνταξιούχο! Αυτό από μόνο του είναι κάτι που δεν είναι βιώσιμο. Ακόμη κι αν τυπώσουμε δραχμές και τις μοιράσουμε…
Δεν φταίνε μόνο οι πρόωρες συντάξεις. Φταίει το κούρεμα στα ομόλογα των ασφαλιστικών ταμείων, φταίει η μετανάστευση χιλιάδων νέων ανθρώπων στο εξωτερικό και η φυγή από τη χώρα μεταναστών που συμμετείχαν ενεργά στην οικονομική ζωή και πλήρωναν ασφαλιστικές εισφορές. Όλα αυτά μαζί δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που αργά ή γρήγορα θα εκραγεί στα χέρια όποιου τύχει να το κρατά εκείνη την ώρα.
Ας πούμε, λοιπόν, ότι η τρόικα κάνει σήμερα πίσω και κλείνει τα μάτια της στο πρόβλημα. Αυτό δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα θα εξαφανιστεί ως δια μαγείας. Θα υπάρχει και θα επιδεινώνεται όσο η κρίση συνεχίζεται.
Σε όλο τον κόσμο η υγιής σχέση μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων είναι 4 προς 1. Είναι απορίας άξιο πως κάποιοι οικονομολόγοι που καθοδηγούν με τις εκθέσεις τους μέχρι και μεγάλες τράπεζες δεν έχουν εντοπίσει το παράλογο της ελληνικής πραγματικότητας. Στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι έχουν πολλές φορές μηνιαίες απολαβές μεγαλύτερες από εκείνες των εργαζομένων!
Και τι πρέπει να συμβεί; Να “εξαφανίσουμε” τους συνταξιούχους για να εξαφανίσουμε και το πρόβλημα; Αδιανόητο! Αν και στις μέρες μας μπορεί να δούμε και την πιο απίθανη θεωρία να συζητείται στα σοβαρά.
Αν η οικονομία, πάντως, δεν περάσει σε φάση ανάπτυξης τύπου Κίνας, οι συνεχείς μειώσεις των συντάξεων θα είναι αναπόφευκτη. Αν όχι από τον Ιανουάριο του 2015, θα είναι από τον Ιανουάριο του 2016 ή του 2018. Παίζουμε με τις λέξεις και με το χρόνο. Κατά συνέπεια, η προσπάθεια να περάσουν οι μεταρρυθμίσεις στη χώρα, είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία.
Το να μπει κανείς στη συζήτηση για το πως θα μοιράσει δέκα διαθέσιμα ευρώ από το τάδε ασφαλιστικό ταμείο, έχοντας πέντε συνταξιούχους, είναι το εύκολο της υπόθεσης. Αν δεν μπορείς να δανειστείς, θα δώσεις από δύο ευρώ στον κάθε ένα. Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί την επόμενη χρονιά αν υπάρχουν 8 ή 5 ευρώ! Το ζητούμενο όμως δεν είναι αυτό. Να πληρώνουμε στρατιές συμβούλων για να μας πουν πως θα μοιράσουμε τα 10 ευρώ. Αυτό το ξέρουμε και μόνοι μας! Άλλο περιμένει κανείς από τους τεχνοκράτες και από όσους θέλουν να ανακατευτούν με τα κοινά για να προσφέρουν λύσεις: Περιμένει προτάσεις, καινοτόμες ιδέες.
Για παράδειγμα, αν ένα θέμα για τους κατοίκους αυτής της χώρας είναι οι χαμηλοί μισθοί, ένα άλλο είναι οι υψηλές τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών. Αν οι μισθοί και οι συντάξεις παρέμεναν στα ίδια επίπεδα και μειωνόντουσαν οι τιμές, θα αυξανότανε η αγοραστική δύναμη. Μήπως θα έπρεπε το κράτος να εξετάσει τη δυνατότητα να παρέχει μαζικά προϊόντα και υπηρεσίες σε χαμηλότερες τιμές σε όσους τα έχουν ανάγκη; Είναι μία ιδέα! Δεν λέμε ότι είναι η καλύτερη. Αλλά αν δεν συζητήσουμε για να συγκεντρώσουμε τις ιδέες όλων, αν δεν εργαστούμε σκληρά πάνω σε αυτές, πως είναι δυνατόν να βρούμε λύσεις για να αντιμετωπίσουμε τα άμεσα προβλήματα;
Μία άλλη συζήτηση, βέβαια, είναι τι εννοεί ο καθένας όταν μιλάει για μεταρρυθμίσεις. Διότι εδώ πάνε να μας παρουσιάσουν και τις μειώσεις των συντάξεων ως “μεταρρύθμιση”! Δεν είναι έτσι! Οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους σε πολλές περιπτώσεις.
Όπως κι όταν μιλάμε για διάλογο μεταξύ των πολιτικών κομμάτων. Κάποιοι εννοούν ότι οι αντίπαλοί τους θα πρέπει να προσέλθουν στο τραπέζι και να συμφωνήσουν με τις δικές τους θέσεις. Κάποιοι άλλοι ότι διάλογος είναι να κάθεται ο ένας απέναντι στον άλλον και να μην ακούει τον συνομιλητή του. Η αλήθεια είναι αν ξαναθυμηθούμε τι σημαίνει διάλογος και ανταλλαγή απόψεων, έχουμε ελπίδες να βρούμε πολλά νέα μονοπάτια…
Στο μεταξύ ο κόσμος καταλαβαίνει. Καταλαβαίνει ότι του λένε ψέματα. Τόσο από την κυβέρνηση που τον διαβεβαιώνουν ότι δεν θα μειωθούν οι συντάξεις, όσο και από την αντιπολίτευση που υποστηρίζει λίγο πολύ τα ίδια πράγματα. Θα είναι συνεπείς στις υποσχέσεις τους όταν η χώρα περάσει σε άλλη μορφή ανάπτυξης. Όταν αυτό συμβεί θα το έχουμε όλοι μας αντιληφθεί.
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr